linkin ana kaynağıda gitmiş arkadaşım
ama sana bulabildiğim konuları burada paylaşayım
Finansal Ekonomi (final) 7-8 üniteler
7.ünite
-döviz piyasası:uluslara ait paraların alınıp satıldığı birbirine
dönüştürüldüğü piyasalardır. işlemlerin büyük bölümü nakit olarak
değilde kaydi olarak yapılır
-döviz kuru:bir parayı alabilmek için diğer para biriminden vazgeçilmesi gereken miktarı gösterir 2 şekilde açıklanır
1-direkt döviz kuru: yabancı paranın yerli para cinsinden açıklanmasıdır
2dolaylı döviz kuru:yerli paranın yabancı para cinsinden açıklanmasıdır
-çapraz kur:yabancı paraların birbiri cinsinden degeridir dönüşüm oranına paritede denir
-yabancı para almak için ödenmesi gereken yerli para miktarı artıyorsa yerli para deger kaybeder
-yabancı para almak için ödenmesi gereken yerli para miktarı azalıyorsa yerli para deger kazanır
-nominal döviz kuru
ara biriminin başka para birimi karşısındaki degeridir
-reel döviz kuru:yerli paranın yabancı paralar karşısındaki satın alma gücüdür
-reel döviz kuru=nominal döviz kuruxyabancı fiyat/yerli fiyat
-reel döviz kuru ülkedeki fiyatlar genel seviyesine göre hesaplanırken fiyat indeksi kullanılır
-reel döviz kuru ülke enflasyon oranları arasındaki farka göre belirlenir nominal kur gibi deger kazanıp deger kaybedebilir
-nominal döviz kurundaki degişim oranı hem reel kurdeki degişim oranına
hemde iki ülkenin enflasyon oranları arasındaki farka bağlı olarak
belirlenir
-uzun dönemde denge döviz kurunu belirleyen faktörler farklı ülkelerdeki fiyatlar ve reel gelir düzeyindedir
-denge döviz kurunun arz talep analiziyle bulunur
-D$:dolar talep egrisidir doları elinde bulunduranların alabilecekleri
dolar miktarını ifade eder. negatif eğimli,dir. TLdeger kazandıkça
alınabilecek dolar miktarı artar
-S$dolar arz egrisidir. dolar bulunduranların TL karşılığında satmak
istedikleri dolar miktarını gösterir. pozitiftir. TLdeger kaybettikçe
satın almak istenen dolar miktarı artar
-TLkarsısında satılmak istenen dolar miktarı ile TL karşılığında
alınmak istenen dolar miktar eşitliğinde döviz piyasası dengede olur
-dolar talep fazlası olduğunda dolar fiyatı yükselir. TLdeger kaybeder.
satın alınmak istenen dolar miktarı azalır. satılmak istenen dolar
miktarı artar
-döviz piyasasındaki denge diğer koşullar sabitken istikrarlı dengededir.
-uzun dönemde denge döviz kurunda degişmeye yol açan faktörler dolar
arz ve talebi çizilirken sabit kabul edilen faktörlerdir bunlar: a-reel
gelir (en önemlisi)
b-nispi verimlilik
c-nispi fiyat düzeyi
d-dış ticarete getirilen kotalar
. e-ithal ve yerli mal arasındaki tercihlerdir
-bir ekonominin reel gelir düzeyi o ekonominin sahip olduğu kaynakların verimliliğini yansıtır
-reel gelir artışı yada azalışı döviz arz ve talep eğrisini kaydırır
-ABDnin reel gelirinde artık olursa merikalılar Türk mallarına ve
menkul kıymetlerine olan talebi artar Türkiyenin ise dolar arzı artar.
dolar arz egrisi sağa kayar
-dolar arzındaki artış denge kurunun düşmesine ve denge işlem haminin artmasına neden olur
-Türkiyede reel gelir artışı olursa yabancı mallara ve dövize olan
talep artar. döviz talep eğrisi sağa kayar denge kuru ve piyasa işlem
hacmi artar
-döviz kurundaki artışlar yerli paranın deger kaybetmesi, döviz kurundaki düşüşler yerli paranın kazanmasına neden olur
-döviz arz ve talebini etkileyen faktörler
a-reel gelir
b-ithal talebi
c-nispi fiyat düzeyi
d-dış ticarete getirilen engeller
e-ithal talebi
f-nispi verimlilik
a,b,c şıkları dövizkuruyla doru orantılı d,e,f şıkları ise ters orantılıdır
-Satın Alma Gücü Partisi
*te fiyat kanunu ilkesine dayanır
*dış ticarete engel getirmediği kabul edilir
*nakliye masrafları olmadığı kabul edilir
*bir ülkedeki fiyatlar diğer ülkeye göre daha hızlı artıyorsa ülke parası deger kaybeder
*taşıma giderleri sıfırdır
*piyasalar arası fark oluşsada bu fark devam etmez kısa sürede eşitlenir
*özdeş malların fiyatlarını ve iki ülkedeki fiyatlar genel düzeyini temel alır
*yurtiçi fiyatlar düzeyi döviz kuru ile yabancı ülkedeki fiyat düzeyi çarpımını gösterir
*uzun dönemde geçerli olabilecek teoridir
*kısa dönemde PPP(satın alma gücü) teorisi varsayımlarındaki eksiklikler
a-hoöojen mal varsayımı birçok durumda geçerli degildir
b-dış ticarette engellerin olması, nakliye masraflarının olmaması varsayımıda eleştiriye çok açıktır
c-ülkedeki fiyat indekslerine dahil olan malların çoğu dış ticarete konu olabilecek mal degildir
-rTL...... TL cinsinden varlıkların getirisi
-r$........dolar cinsinden varlıkların getirisi
-rTL>rS.. hem Türkler hemde yabancılar TL cinsinden varlıklara yönelir
-r$>rTL..hem Türkler hemde yabancılar $ cinsinden varlıklara yönelir
-r$=rTL..iki para cinsinden ihraç edilen varlıklar elde tutulur
-Faiz paritesi kavramı
*döviz piyasalarındaki işlemlerin büyük bölümü banka hesapları arasındaki hareketle gerçekleşir
*döviz piyasasındaki işlemler mevduatlar üzerinden yürütülür
*iki para cinsinden mevduatlara olan talebi belirleyen mevduatlarda beklenen getiri oranıdır
-Faiz paritesi şartları
1- yurtiçi faiz oranının yabancı para faiz oranı ile yerli paradaki
değişim oranının toplamına eşit olacagını gösteren döviz kuru denge
koşuludur
e
i+ E - E
t+1 t
iTL= --------------------- yada rTL=r$ faiz paritesi şartıdır
E
t
2-yurtiçi faziler yabancı faiz oranından yüksekse yerli para deger kaybeder
-r$ eğrisi= a)doların beklenen getiri egrisidir
b)negatir egimlidir
c)yüksek kurda dolar mevduatlarının beklenen getirisi düşüktür
d)düşük kurda dolar mevduatlarının beklenen getirisi yüksektir
-rTL eğrisi=a)TL mevduatlarından beklenen getiri eğrisidir
b)rTL=iTL olduğunda %10luk faiz oranında sabitlenmiş getiri eğrisidir
-rTL ve r$ eğrilerinin kesiştiği yer denge noktasıdır
-denge döviz kuundaki degişmeler rTL/r$nin yer değiştirmesiyle olur
-r$ 2 nedenden dolayı yer degiştirir
1-dolar mevduatlarına ödenen faiz oranının değişmesi
2-beklenen döviz kurunun değişmesi
-rTL nin yer değiştirme nedeni TLmevduatlarına ödenen faiz oranının degişmesidir
-r$egrisinin kayması
1-dolar mevduatlarına uygulanan faiz oranı yükselirse dolar
mevduatından beklenen getiri artar r$sağa kayar döviz kuru yükselir
yerli para deger kaybeder
2-döviz kurunun yükselicegi bekleniyorsa r$ kayar
-net sonuç eğrilerdeki yer değiştirmenin büyüklüğüne bağlıdır
-beklenen enflasyona bağlı faiz artışları sonucunda yerli para deger kaybeder
8. ünite
-finansal varlıkları elinde bulunduran kişiler ve kuruluşların karşı karşıya oldukları riskler
a-geri ödeme riski (en önemlisi)
b-faiz oranı riski
-tahvil fiyatları ile faiz oranı ter orantılıdır
-vade uzadıkça faiz oranı riski artar
-sıfır kuponlu yani iskontolu tahvillerda vade uzadıkçafaiz oranı riski artar
-kupon ödemeli tahvillerde kupon ödemeleri ne kadar sık ise faiz oranı riski o kadar düşer
-tahvil yada bono alıp-satanlar faiz oranı riskini vadeye kalan süre ile bu süre içinde yapılacak ödeme miktarını degerlendirir
-efektif vade (DUR)hesaplanışı=finansal aracın vadesi boyunca yapılacak
ödemelerin şimdiki değeri bulunur ve ağırlıklı ortalaması alınır
-efektif vade ağırlıkları=sıfır kupanlu tahvilin toplam ödeme akımlarının değeri içindeki payı gösterir
-finansal varlığın efektif vadesi bilindiğinde faiz oranında meydana
gelebilecek değişikliklerin varlığın üzerinde yarartacağı değişmeyi
hesaplayabiliriz
-faiz oranın sıfırlayıcı stratejiler
1-portföyde kısa vadeli finansal varlıklar ağırlıklı olmalı kısa vadeli
yada vadesine az kalmış varlıkların sermaye kaybı riski azdır
2-kısa süreli efektif vadeye sahip tahviller elde tutulmalıdır
-kısa vadeli yada düşük efektif vadeli finansal varlıklar faiz oranı riskini düşürürken 3 soruna yol açar bunlar
1-getiri eğrisi artar. uzun vadeli menkullerin getirisi daha yüksek olur.
2-kısa vadeli menkullerin döndürme maliyeti yüksek olabilir
3-kısa vadeli menkul çeşitlendirme avantajlarını yok edebilir
-riskten korunmaya -hedgire=faiz oranı ve riskten kaynaklanan sermaye
kaybına uğrama olasılığını azaltan finansal stratejilere denir
-türev ürün=koruma işlemlerinde başvurulan getirisi diğer finansal
araçların getirisine bağlı olarak belirlenen finansala araçlardır
-türev ürünler içinde en çok kullanılanlar
a-forwad
b-futures
c-opsiyon
-tam koruma=portföyün taşıdığı faiz oranı yada döviz riskinin tamamını ortadan kaldıran finansal stratejilere denir
-döviz riski=finansa kuruluşun mevcut kar marjinının işleme konu olan
yabancı paraların fiyatında meydana gelen degişmeler sonucu azalması
olasılıgıdır
-dövizle yapılan işlemler vadeli piyasalarda yada spot piyasalarda
gerçekleşmesine göre farklı döviz riskleri yaratabilir. en çok
karşılaşılan riskler kur riski ve parite riskidir
-kur riski=işletme bilançosunun aktifinde ve pasifinde aynı miktarda ve
cinsde yabancı para bulundurmamasından kaynaklanan zarara uğrama
olasılığıdır
-ulusal paranın yabancı para karşısında degerinin değişme olasılığı kur riskinin doğmasına neden olur
ulusal paranın yabancı para karşısında değer kazanması aktif fazlası
olan bankaları zarara sokarken pasif fazlası olan bankalara kar sağlar
-evalüasyon karı/zararı: yabancı paranın değerinin değişmesi nedeniyle ortaya çıkan kar/zarardır
-TLnin değer kazanması durumunda döviz varlıkları fazla olan evalüasyon
zararına uğrar. döviz yükümlülüğü olan ise evalüasyon karı elde eder.
TLnin değer kaybetmesinde ise bu durumun tersi olur
-bankacılık jargonunda aktifteki dövizler pasiftekilerden fazla ise
pozisyon fazlası, pasifteki dövizler aktiftekilerden fazla ise pozisyon
açığı olur
-pozisyon fazlası olan bankalar uluısal para deger kaybederse kar eder
-pozisyon açığı olan bankalar ulusal para değer kazanırsa zarar eder
-parita riski=döviz portföyünde mevcut olan yabancı paraların çapraz
kurlarında meydana gelen değişimlerden kaynaklanabilecek altarnatif
zarar olasılığıdır
net genel pozisyon
--------------------------- oranını ne demek açıklıyorum
sermaye tabanı
a-kur riskinin ölçülmesinde kullanılan en teknik göstergedir
b-sermaye tabanı hesaplanması ayrıntılı muhasebe verileri gerektirir
c-Türkiyedeki bankalar %30 olarak belirlenen bu oarana uymak zorundadır
döviz mevduatları+döviz alacakları
-kur riski oranı= ---------------------------------------------------
döviz borçları+döviz tahahhütleri
a-kur riskinin ölçülmesinde rahat ve kolay kullanılabilen ölçü kur riski oranıdır
b-kur riski oranı=toplam döviz cinsi varlıkların, toplam döviz cinsi yükümlülüklere oranıdır
c-mevcut riskin büyüklüğünü gösterir
d-döviz pozisyon açığının belli bir ölçüyü geçmesini engeller
e-Türkiyede ABD doları için hesaplanan kur riski oranı en düşük 0,8
en yüksek1,1dir
f-döviz varlıkları borçlarından en fazla %20 en düşük %10 oranında fazla olabilir
g-her döviz cinsi için ayrı kur riski oranı belirlenir
h-Türkiyede bankaların kur riski oranı her bir döviz cinsi için en az 0,75
en çok 1,15dir
-forword sözleşmeleri
a-teslim yeri ve tarihi serbestçe belirlenir
b-sözleşme miktarı, işlem hacmi ve kredi riskine bağlıdır
c- vade taraflar arasında ilerki herhangi bir tarihte saplanır
d-işlem maliyeti=alış ve satış arasındaki farktır
e-fiyat taraflar arasında pazarlıkla belirlenir
f-işlemler telefon faks veya karşılıklı görüşmeyle gerçekleşir
g-vadeye kadar fiyat oynaması yoktur
h-işlemler taraflar arası karşılıklı güvene dayanır
ı-forword faiz sözleşmeleri faiz oranı riskinden korunmak için yapılır
j-satın alma yükümlülüğüne long pozisyon denir
k-satma yükümlülüğüne short pozisyonu denir
m-forword döviz sözleşmesi kur riskinden korunmak için yapılır
n-en önemli dezavantajı long ve short pozisyon alırken mikterlerın ve
vadelerin aşleşmemesidir sonraki dezavantaj ise tarafların
yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda bi güvencenin olmaması
-futures sözleşmeleri
a-teslim yeri ve tarihi standarttır
b-miktarlar standarttır.
c-vadeler belli tarihlerdedir
d-işlem maliyeti=alıcılara ödenen komisyondur
e-fiyat borsada belirlenir
f-işlemler borsada kotasyonla gerçekleşir
g-fiyat piyasa koşullarına göre degişir
h-denetimi borsa yada takasbank sağlar
ı-fiyat dalgalanmalarının getirdiği belirsizliği ortadan kaldırmak için belli bir vadede fiyat sabitlenir
j-döviz, faiz, borsa, indeksi üzerinden yapılır
k-her bir futures döviz sözleşmesi standart dövizin standart miktarda elım ve satımını içerir
m-futurese konu olan standart para birimleri şunlardır
1amerikan doları
2kanada doları
3avusturalya doları
4ingiliz sterlini
5isviçre frangı
6japon yeni
7avrupa para birimi
-opsiyon sözleşmeleri
a-belli bir kıymeti belli bir tarihte belli bir fiyattan alma yada satma hakkı veren finansal sözleşmelerdir
b-satma yada alma zorunluluğu doğurmaz sadece hakkı verir
c-opsiyona sahip kişi finansal varlığı satma yada alma hakkına sahip olduğu fiyata işleme koyma fiyatı denir
d-opsiyonın piyasa fiyatına prim denir
e-sözleşmeler 2 şekilde yapılır 1-call (alma) opsiyonu 2-put (satma)opsiyonu
f-opsiyona sahip olan kişi avantajlı durumda ise opsiyonu işleme koyar
g-opsiyon işleme konulduğunda işlem fiyatından alınır satılır
h-işlem fiyatı ile menkulün piyasa fiyatı arasındaki fark opsiyon sahibinin karıdır
ı-amerikan opsiyonları=vade tarihine kadar herhengi bir zamanda işleme konulabilir
j-avrupa opsiyonu=sadece vade tarihinde işleme konulabilir
k-opsiyon işlemleri döviz,h.senedi,borsa indeksi ve futures sözleşmeleri üzerinden gerçekleşir
m-opsiyon sözleşmelerinin yarıdan fazlası indeks üzerine yazılı opsiyon işlemlerinden oluşur
-swap sözleşmeleri
a-iki taraf karşuılıklı olarak ödemeleri takas ettikleri finansal sözleşmelerdir
b-swap işlemi faiz yada döviz swapı olarak gerçekleşir
c-faiz swap sözleşmeleri= farklı borçlanma kaynaklarından benzer vadeli
ve aynı miktarda anapara borçlenmiş 2tarafın faiz ödeme
yükümlülüklerini genelde banka aracılığıyla birbirine devretmelerini
içeren işlemlere denir
d-faiz swapları sabit faiz-degişken faiz swapı veya degişken faiz-degişken faiz swapı şeklinde gerçekleşir
e-döviz swapı farlı paraları borçlanmalarla ilgili olarak iki taraf arasında degiştirilmesidir
f-döviz swapı 2 nedenle yapılır bunlar
1-gereksinim duyulan para birimi cinsinden borçlanma olasılığının
olmamasına karşoı başka para birimi cinsinden borçlanma olasılığının
olması
2ihtiyaç duyulan fonların en düşük maliyetle başka bir döviz cindsinden elde edilmesi ve istenen dövizle swap edilmesi
g-swap 3 aşamada gerçekleşir
1-anaparalar anlaşmaya varılan kurdan takas edilir (spot kurdan genelde)
2-taraflar anlaştıklarıve aracı bankatarafından netleştirilen periodikfaizleri karşılıklı öder
3-vadesonunda anaparaları taraflar birbirine iade eder
h-swap işlemi sonunda kur riskinin yaratılmaması gerekir
tarafından 
Konu: Finansal Ekonomi Ders Notlari... 
