ev Sinema SistemLeri hakkında geneL biLqi

Konu: ev Sinema SistemLeri hakkında geneL biLqi Perş. Haz. 05, 2008 7:06 pm

Ev
sinemasının dünyada teknoloji olarak yeniliğine rağmen, oldukça popüler
olduğunu söylemek mümkün. Müzik ve film keyfini evlerde yaşatan bu
sistem üç bileşenden oluşmaktadır; görüntü sağlayan cihaz, görüntü
oynatıcı ve ses düzeni.

Görüntü sağlayan cihaz seçenekleri, normal tüplü televizyondan plazma
ekrana kadar oldukça geniştir. Ev sinemasını kurmak için, mevcut
televizyonu kullanmak da mümkün. Görüntü oynatıcılar açısından durum
biraz daha farklı; VCD veya DVD oynatıcılar arasında bir seçim yapmak
gerektiğinden, DVD'ler özellikleri dolayısı ile daha çok tercih
edilmekte. Ses düzeni için ise beş Hoparlör ve bir subwoofer gerekiyor.

Sinemada sesler, perdenin arkasına gizli üç hoparlör ile izleyicileri
sarar. Sağ ve sol hoparlörler stereo özellikleri ile arka plandaki
müziği, ortada yer alan bir tanesi de ekran boyunca yayılan konuşmaları
iletir; efektler söz konusu olduğunda her üçü de etkindir. Ekran dışı
efektleri ise yan ve arka duvarlarda bulunan çok sayıda hoparlör taşır.
Böylelikle, bu özel ses düzeni ile izleyicilerin ekrandaki sahnenin bir
parçası olmasını sağlayan bir ortam yaratılır.

Evde böyle bir ses deneyimi yaşayabilmek için, benzer bir düzen kurmak
gereklidir. Farklı kombinasyonlar ve bütçelerle evde sinema keyfini
yaşamak mümkün. Ev sineması kurulacak olan odaların, sinema
salonlarından küçük, dolayısıyla daha az seyircisinin olması, bu
sistemi kurmayı kolaylaştırmaktadır.

Ev sineması kurarken, öncelikle evin yapısına göre sistemin büyüklüğüne
ve yerleşimine karar vermek gerekmektedir. Cihazların birbirleriyle
uyumu önemli olduğundan aynı marka veya birbirini destekleyen
özelliklerde cihazların seçilmesinde fayda var. Ev sineması ürünleri
her yıl yenilendiğinden, satın alınacak cihazların son teknolojiyi
destekler olması da dikkat edilmesi gereken konulardan biridir.
Elektronik ürünler, teknolojileri ne kadar yüksek olursa olsun çok kısa
sürede demode olma niteliğini taşımaktalar, bu nedenle herhalukarda
kullanıcı bir süre sonra yeni bir alet almak yönünde düşüncelere
kapılmaktadır. Bu seviyede elimizdeki aletlerin yeni teknolojileri
destekler nitelikte olmalarına dikkat edillmeli ayrıca kullanım
sırasında yaşanabilecek arızalar nedeniyle servis ve garanti
şartlarının olduğu bir sistemin tercih edilmesi faydalı olacaktır..

Dolby Surround - Dolby Digital - DTS - THX Sistemler
Kısaca ÖzetLerSek :

4+1 ses sisteminiz
varsa ön sağ ve sol hoparlörleri monitorunuzun yada Tv nin yanlarına
yerlestirebilirsiniz.Manyetik korumalı olduklarından monitorden yada Tv
den etkilenmezler. Oturacağınız yer bu yerlestirdiginiz hoparlorlerle
ve sizin arasında bir uçgen cizilebilecek şekilde olmalıdır.

Arka hoparlörler ise genelde ön hoparlörlerle aynı paralelde olacak
şekilde oturacağınız yerden daha geride bir yere
koyulmalıdır.Aralarındaki mesafe için tam olarak belirtilebilecek bir
doğru ölçü olmamakla birlikte ön hoparlörlerin yakınlığının aynısı
olmaları ya da bunu ancak yarısı kadar daha geçebilecekleri tavsiye
olunur.Doğru pozisyona ulaştığınızı genel olarak şöyle anlarsınız: ön
sol hoparlörden arka sağ hoparlöre ve arka sol hoparlörden ön sağ
hoparlöre çizeceğiniz doğruların oluşturduğu çarpının tam ortasında ya
da ön hoparlörlere yakın bir kısmında olmalıdır oturduğunuz yer.

Hoparlörlerin kulaklarınıza yakın mesafede kulaklarınızdan biraz daha
aşağıda olması da önerilebilir.Bu yüzden kendi ses sisteminizle gelen
ayaklara arka hoparlörleri takarak onları yükseltmeniz eğer böyle bir
aksesuar gelmediyse piyasadaki sistemler genelde standart tripodlara
uyum sağlayabilecek boşluklara sahip olduğu için bunları da
kullanabilirsiniz.

Sisteminiz 5+1se yani yerleştireceğim bir hoparlör daha varsa işte bu
merkez hoparlörü de monitörünüzün yada Tv nin üstüne tercihen bir
koruma padinin üstüne koyarak yerleştirmelisiniz.Eğer monitörünüz yada
Tv niz tavsiye ettiğimiz gibi en azından 17''-19'' veya 84 ekrandan
büyük ise ya da yüksek bir yerdeyse merkezi hoparlörünüzün yönünü biraz
aşağı bakacak şekilde ayarlamanız daha iyi olacaktır.

Tüm bu pozisyon ayarlarını yaptıktan sonra seçtiğiniz bir filmi
mümkünse bol efekt içeren filmlerden birini DvDRom yada DvD Playera
yerleştirin ve denemeler yaparak tam performansa ulaşmaya çalışın.Bir
karşılıklı konuşma sahnesi açtığınızda ses monitörünüzün içinden
geliyormuş gibi olmalıdır ve aksiyon sahnelerindeyse her sesin geldiği
yönü tam olarak ekrandaki görüntüye eşdeğer bir şekilde arka ve ön
hoparlörlerinizden hissedip duyabilmelisiniz.

Şimdi bazı zeki okuyucular belkide en önemli parça olan Sub-Wooferı
unuttuğumuzu düşünüyorlar ama unutmadık sadece sona sakladık: Ses
sistemimizin Bass sesleri sağlamaya yarayan bu güçlü parçası genelde
odanın bir köşesine kenarlarından 5er Cm kalacak şekilde yerleştirilir
ama köşelerde onu koyacak yer bulamıyorsanız bir duvara yakın koymanızı
kesinlikle önereceğim çünkü gerçek Bassı ancak böyle alabilirsiniz.
Sub-Wooferınızı yerleştirdikten sonra Bass ayarınıda yaparak kendi
dinleme zevkinize göre bir ayarda sabit bırakıp artık Sub-Wooferı
sadece o aksiyon sahnesinde sizi yerinizden hoplatıcak çılgın
sahnelerdeki muhteşem desteğiyle hatırlayın ve birdaha sadece tozunu
almak için yanına gidin.

THX Sistemler

Sesler daha berrak...
Görüntüyle birlikte akıp gidiyor... Kendinizi filmin içindeymiş gibi
hissetmek sıradan bir olay haline gelmiş. Hani elinizde olsa kalkıp
lazer kılıcınızı kınından çekivereceksiniz... Bütün bunlar nasıl mı
oldu? George Lucas gururla sunar...
Ev sinemasına göz kırpan herkes, son dönemde cihazların üzerinde
beliren THX logosunun farkına varmıştır. Daha da ilginci, bu logonun
altında küçük puntolarla yazılmış olan bir Lucasfilm ibaresi göze
çarpar. Tahminler doğrudur: yine bir George Lucas numarasıyla karşı
karşıyayız. THX, George Lucas'ın yıldız gibi parlayan firması
Lucasfilm'in sinema salonlarına, ses sistemlerine, multimedia ve
otomobil sistemlerine verdiği bir uygunluk lisansı aslında. Bir tür
kalite/standart onay belgesi. THX'in ne olduğunu ayrıntılarıyla
anlatmadan önce, kısa bir özet geçelim. Üzerinde THX logosunu
gördüğümüz sistemler ses performansı olarak Lucasfilm tarafından
onaylanmış, yüksek düzeyli ürünlerdir. Kısacası, ''iyidirler.''

THX'in adı, George Lucas'ın ilk uzun metraj filmi ''THX 1138''den
geliyor. Lucas hayranlarının ''Ustanın en iyi filmi dedikleri 1970
tarihli yapımda Robert Duvalle ve Donald Pleasence başrollerindeydi.
Yapım ekibinde Francis Ford Coppola, filmin müziklerinde de Lalo
Schifrin gibi bir deha yer alıyordu. Kısacası daha ilk filminde bir
yıldızdı Lucas. Film, ilaçların ve seksin yasaklandığı, insanlarının
adının kodlardan oluştuğu, yönetimin teknolijiye devredildiği bir dünya
geleceği üzerine kuruluydu. Yani biraz ''Büyük Birader'', biraz ''Cesur
Yeni Dünya'', biraz Logan'ın Kaçışı arası bir filmdi THX 1138. Lucas'ın
görüntüye ve sese düşkünlüğünün ilk kanıtı olacak denli de sıra dışı
bir yapımdı.

THX Nedir?

THX, sinema salonlarının, ev sinema sistemlerinin akustik performansını
arttırmaya yarayan bir ses düzenleme yöntemi. Lucasfilm'in geliştirdiği
bu teknolojiye uygun standarttaki ürünler, yine Lucasfilm tarafından
''test edilip onaylandıktan'' sonra, THX sertifikasını alıyorlar. Son
dönemde, THX sertifikası alan ürünler kervanına, otomobil ses
sistemleri ve bilgisayar/multimedia ürünleri de katıldı. THX'in
varlığı, temelde şu gereksinime dayanıyor. Filmlerin postprodüksiyon
aşamasındaki ses düzenlemeleri, özellikle son 25 yıldır daha büyük bir
özenle yapılıyor. Yönetmenler, teknik ekipler, izleyicinin üzerinde
yaratmak istedikleri etki için sesten bol bol yararlanıyorlar. Ancak
hem sinema salonlarının, hem de ev sinema sistemlerinin mekanın kendi
yapısına bağlı olarak çok farklı performans göstermesi, George Lucas
gibi bir titizlik abidesini sinema sektöründe yeni ses standartları
geliştirmeye itiyor. Sonuçta da karşımıza THX çıkıyor. Bu standart
sayesinde, izleyicilerin yönetmenin gerçekleştirmek istediği etkiye
daha yakın bir ortam içinde bulunmaları mümkün.

Evde THX'e ne gerek var?

THX'le ilgili bilmeniz gereken iki temel şey var. Birincisi, ev
sineması tipik bir sinema salonuna göre büyük farklılıklar göstermesi.
Temel fark, mekan özelliklerinden kaynaklanır. Büyük bir sinema
salonundaki ağır perdeler, kaplamalı duvarlar, kumaş kaplı koltuklar ve
kalabalık, sesin belli bir düzeyde emilmesine neden olur. Bu nedenle,
filmlerin ses kayıtları, bu emilme göz önüne alınarak düzenlenir. Oysa
aynı kaydı evin bir odasına kurulmuş olan ev sineması sistemiyle
oynatmaya/dinlemeye çalıştığınızda, fazlasıyla ''parlak'' seslerle
karşılaşırsınız. Kısacası, duyduğunuz sesler, yönetmenin sizin
duymanızı istediği sesten çok farklı, kimi zaman da film izlemenin
tadını kaçıracak denli parlaktır. İkincisi de, film ses kayıtlarıyla
müzik kayıtlarının, ses sistemlerinden farklı farklı özellikler
beklemesi. Bu nedenle, sistemin patlama seslerinin, özel efektler,
konuşmalarının ve müziğin gerektirdiği farlı performansları
gösterebilmesi gerekir. İşte bu durumun farkına varan George Lucas'ın
sunduğu çözüm, THX.

THX, DVD'de ya da film seslerinin kaynağında sinema salonuna göre
kodlanmış olan sesleri işleyerek ev sinemasına uygun hale getirir. THX,
yüksek frekanslı seslerin yeniden eşitlenmesiyle ev içinde dengeli bir
ses sağlar. Bir tek cümleyle özetlediğimize bakmayın, bu işlem teknik
olarak epey karmaşık.

THX ne yapar?

Sinemalarda surround sesleri vermek için salonun kıyısında bir çok
hoparlör bulunur; oysa ev sinema sistemlerinde, bu hoparlör sayısı
genellikle ikidir (son sistemlerde, arkaya eklenen iki surround
hoparlörle birlikte bu sayı dörde Sub woofer ve back center ile altıya
çıktı). THX, bu farklılığın yaratacağı performans sorununu gidermek
için ön ve surround hoparlörler arasında bir ''ses rengi eşlemesi''
işlemini üstlenir. Böylece odanın içinde ''hareket eden'' sesin tonunu
dengeler. Dolby Pro-Logic ses işlemesinde, her iki surround hoparlöre
ses veren surround kanallar mono bir sesle beslenir. Bu kanallara tıpkı
sinemada duyduğunuz gibi yaygın, dolaylı bir ses verebilmek için THX
ses sinyallerini dekorelasyon sürecinden geçirir. Bu süreç, ön
hoparlörlerden duyduğunuz sesle surround hoparlörler arasında zaman
açısından küçük bir farklılık yaratır; böylece iki farklı ses
duyarsınız ve zihninizde ''psikoakustik'' bir mekan hissi oluşur.
Digital 5.1 kayıtlardaysa ses sinyali zaten stereo olarak verilir; bu
nedenle dekorelasyon kendini devreden çıkararak stereo sinyale uyum
sağlar. Sinema salonlarına göre çok daha küçük mekanlarda kullanılan ev
sineması sistemleri, görece daha küçük hoparlörlere sahiptir.
Dolayısıyla, bas sesler için ek bir subwoofer'a ihtiyaç duyulur. THX'in
bas yönetimi, düşük frekanslı bas seslerin doğrudan subwoofer'a
yönlendirilmesini sağlayarak diğer hoparlörlerinizin performansını
arttırır. Digital 5.1 kayıtlarda da, bas seslerin üst eşiğini
denetleyerek subwoofer'a aşırı yük binmesini önler.

THX için gerekenler

Daha önce söylediğimiz gibi, ses sisteminin müzik kayıtlarında ayrı,
film kayıtlarında ayrı bir performans göstermesi gerekir. Evde film
izleyen insanlar, genellikle koltuklara kanepelere yayılmış haldedir;
dolayısıyla öndeki kanalların bir yandan geniş bir açıya yayılabilen
öte yandan da ekrandaki hareketlerle bire bir uyumlu olan bir ses
üretebilmesi gerekir. Bu durum, merkezi hoparlörün eklenmesiyle ve ön
hoparlörlerin yatay bir düzleme sesi dağıtabilmesiyle sağlanır. Sesin
dikey dağılması sınırlı tutulur; zira müziğin e ses efektlerinin
merkezi hoparlörden gelen konuşma seslerini bulandırmaması gerekir.
THX, surround kanallar için kullanılacak hoparlörlerin ''dipol'' (çift
yönlü) olmasını öneriyor. Oturma noktasının sağına va soluna
yerleştirilen bu hoparlörler, ses doğrudan kulağınıza yönlendirmek
yerine odanın ön ve arka duvarına doğru yönlendirilir. Böylece
izleyicide bir mekan hissi oluşması sağlanır. THX için kullanılacak
subwoofeer'lar, insan kulağının duyabileceği en düşük frekans olan 20Hz
de dahil olmak üzere tüm frekansları verebilir olmalıdır. Öte yandan,
bir patlamanın insanı yerinden hoplatan sesini verebilmek için 105
desibelik bir ses yüksekliğine ulaşabilbelidir; üstelik bu işi de seste
hiçbir bozulma, distorsiyon yaratmadan yapmalıdır.Kimi THX onaylı
sistemlerde, bu nedenle çift subwoofer kullanılabilir.
Amplifikatörlerse, hoparlörlerin aksiyon sahnelerinde sık sık
karşılaştığımız üst eşik düzeyindeki sesleri bozulmadan verebilmesini
sağlayacak denli güçlü olmalıdır. Aynı zamanda, yüksek ses düzeyini
bozulmaya neden olmaksızın uzun süre koruyabilecek özelliklere sahip
olmalıdırlar.

THX Tarihi

1982
George Lucas teknolojisinin son ürünü postprodüksiyon derdine
düşmüştür. Bir çok araştırmanın ardından, Lucasfilm mühendisleri miksaj
odaları için ideal olarak tanımlanan bir ortam geliştirirler. Bu
ortamda, THX sistem geliştirilir. İlk THX miksaj odası Lucasfilm
binasında açılır.

1983
Lucasfilm'in THX birimi devreye girdi. THX Sistemi tanıtımın ardından
Hollywood camiasında kabul gördü. İlk iki THX sineması ''Return of the
Jedi''- Jedi'nin Dönüşü'nün ilk gösterime ev sahipliği yapmak üzere
devreye girdi.

1990
THX Ev Programı start aldı. Lucasfilm mühendisleriyle ses-görüntü
sanayisinin önde gelen üreticileri, THX teknolojisini tüketici
elektroniği alanına aktarmak için kolları sıvadı.

1993
THX Lazer Disk Programı ortaya çıktı. Lucasfilm, stüdyolara video disk
prodüksiyonu aşamasında kalite kontrol hizmeti vermeye başladı.

1994
Ev elektroniği alanında üretilen ilk ''dört başı mamur'' THX sistemi, ''Complete Home THX System'', tanıtıldı.

1996
Lazer Disk Programı, DVD ve video kasetleri de içerecek şekilde genişledi. Adı ''THX Mastering Program'a dönüştü.

1997
Dünya çapında THX sertifikası alan sinema ve miksaj stüdyosu sayısı
1.600'e ulaştı. Pazardaki THX sertifikalı ev elektroniği ürünlerinin
sayısı 250'yi buldu.

1998
THX, DVD standartları için sertifika standartlarını açıkladı.

1999
THX, Dolby Laboratuarları'yla el ele verip Surround EX'i yarattı. THX
Lucasfilm yapımcılıkla birlikte, prodüksiyonu baştan sona dijital
olarak gerçekleştirilmiş ilk filmine imza attı: ''Star Wars Episode 1''.

2000
THX sertifikalı sinema sayısı, dünya çapında 2.700'e ulaştı.

2001
THX ''THX Multimedia'yı devreye soktu. Dünyanın tamamı onaylanmış ilk
THX Multimedia Ssitem'i ortaya çıktı (Dell THX sertifikalı
bilgisayarlar ve bilgisayarlarla birlikte kullanılabilen, Türküye'de
daha yüzünü göremediğimiz Klipsch Promedia serisi hoparlör, ses
işlemcisi takımları).

THX Ev Sineması Rehberi

THX Ev Audio Sistemi nedir?
Çok kanallı, ev ses sistemleri için tasarlanmış bir çözümdür. Bu
çözümün üretilmesinin altında, aslında büyük sinema salonları için
üretilmiş olan sinema ses kayıtlarının ev içinde aynı performansı
gösterememesi yatar. Bu durumun iki sonucu vardır:

1. Büyük salonlar için üretilmiş kayıtların evde dinlenmesi sonucunda oluşan ses farklılıklarının giderilmesi.
2. Çok kanallı ses yayınında ortaya çıkan farklı ses alanlarının düzgün bir şekilde yeniden üretilmesi.

THX Ev Sistemi Dolby Digital ve DTS'le uyumlu mu?

Evet. Bütün sinema ses kayıtları -genellikle- 4 ve 5.1 kanala göre
üretilir. THX'in yaptığı bu ses kayıtlarını yeniden işleyerek ev
ortamına uygun hale getirmektir.

THX Ev hoparlörleri müzik dinlemek için uygun mu?

Evet. THX Ev sineması için üretilen hoparlörler çok kanallı sese (4 ya
da 5.1 kanal) uygun olarak üretilir. Müzik dinlerken ön hoparlörlerden
daha berrak bir ses alırken surround hoparlörlerin oluşturduğu mekan
hissi de artar.

4 ya da 5.1 kanal için üretilmiş bir kaydı THX Ev Audio Sistemi'nde dinlemenin ne yararı var?

1. Daha doğal bir ses dengesiyle karşılaşırsınız. Sıradan ev ses
sistemlerinde dinlediğiniz film kayıtları, olağandışı ''parlaklıkta''
bir ses verir.
2. Konuşmalar daha belirgindir. 5.1 kanal miksajlarında, 5 ana kanalın
tümü de aynı anda devrededir. Bu nedenle kimi aksiyon efektlerinin
konuşmaları anlaşılmaz, duyulmaz hale getirmesi, bastırması mümkündür.
THX'de ise yüksek ya da karmaşık ses efektlerine karşın konuşmalar
rahatlıkla ayırt edilebilir.
3. Ön ve surround hoparlörlerden gelen sesler birleştiği için, sesin
yarattığı psikoakustik etki daha güçlüdür. Kendinizi filmin içinde
hissetmeniz kolaylaşır.
4. Sesin görüntüyle uyumu daha fazladır.
5. Filmin ses kaydının yaratabileceği ses bozulmaları azalırken, bas
seslerin en alt iki oktavını daha açık ve net bir şekilde
duyabilirsiniz.

THX'ten yararlanmak için bütün sistemin THX uyumlu olması mı gerekir?

Hayır. Bütün parçalar, hoparlörler, alıcı, subwoofer, amplifikatör,
equalizer, kablolama, ev sinemasının ses üretiminde ayrı ayrı
sorunların üstesinden gelir. Herhangi bir ev sineması sisteminde
herhangi bir THX sertifikalı bileşeni kullanmak mümkündür. Ancak bütün
bileşenlerin THX sertifikalı olması apayrı bir surround ses etkisi
yaratır.

Hangi THX?

Karşılaştığınız ev eğlencesi ürünlerinin üzerinde birden çok THX
ibaresi görebilirsiniz. Endişeye mahal yok; hepsi temel THX
özelliklerine sahiptir. İşte farkları...

THX Ultra
Aslında stüdyolar için tasarlanmış, başlangıcından bu yana THX olarak bildiğimiz şey. Temel THX özelliklerinin hepsini içeriyor.

THX Select
Daha küçük mekanlarda aynı THX kalitesini sağlamanın yanı sıra, boyut
ve tasarım olarak sistemlerin daha esnek olmasına da olanak veriyor.
Dolayısıyla daha ucuz bir çözüm alternatifi olabiliyor.

THX Surround EX
Sinema salonları için tasarlanmış olan Dolby Digital Surround EX'in ev
sinemalarına uyarlanmış versiyonu denebilir. Bu sistemde, varolan
surround hoparlöre bir de arka surround ses alanı eklenebiliyor.
Böylece, sağ ve sol surround hoparlörlerin arasına, arkanıza bir ya da
iki surround hoparlör daha eklemek mümkün. Bu sisteme göre kodlanmış
DVD'ler, 5.1 Digital sistemlerle de uyumlu.ş THX Surround EX'in
uygulandığı ilk film tabii ki bir Lucas filmi: ''Star Wars Episode 1:
Phantom Menace''.

THX Ultra 2
Lucasfilm'in yeni THX numarası. Eylül 2001'de duyulan bir sistem, çok
kanallı herhangi bir programı, 8 kanal üzerinden yayınlayabiliyor. 5.1
ya da daha yüksek kanal için hazırlanmış kayıtları işleyen Ultra 2,
sesi 7 hoparlör ve bir subwoofer'a uygun olarak yeniden düzenliyor.
Böylece sisteme iki de arka surround hoparlör ekleyip daha çevresel,
mekan oluşturan bir ses elde ediyorsunuz.

Kaynak : ElectroHome -Pc Magazine

» 5D sinema' keyfi
» Sinema Terimleri