Hz. ILYAS

Kur'an-i Kerîm'de ismi geçen peygamberlerden biri. Hz. Musa (a.s)'dan
sonra gelen nesebi Hz. Harun (a.s)'a dayandigi rivayet edilen bir
israilogullari Peygamberi.


Hz. Musa'dan sonra israilogullarinin çesitli boylari. sam civarina
yerlesmistir. sam bölgesindeki "Bek" sehrine yerlesen ve zamanla
Allah'a isyan ederek haddi asan bir Benu israil kabilesine Hz. ilyas
(a.s)'in gönderildigi rivayet edilmektedir. ilyas (a.s) Kur'an-i
Kerîm'de iki degisik sûrede anilmistir. Bir yerde diger Peygamberler
ile birlikte ismi geçmistir: "(ibrahim'e) Zekeriya, Yahya, isa ve
ilyas'i da bagisladik. Hepsi salihlerdendi" (el-Enbiya, 21/85). Diger
sûrede ise ilyas (a.s)'in kissasi özetle anlatilmistir. Musa ve Harun
(a.s)'dan bahsedilmis, onlarin Allah'in salih kullari oldugu
anlatildiktan sonra ilyas (a.s)'in kissasina geçilmistir: "Muhakkak
ilyas da peygamberlerdendi" (es-Sâffat, 37/123). Bu ayet-i kerime ilyas
(a.s)'in etrafinda Yahudiler ve Hristiyanlar tarafindan olusturulmus
olan efsanevî kimligi aralamakta, onun Allah'in diger Peygamberleri
gibi bir peygamber oldugunu anlatmaktadir. Buhârî, Kitâbu'l-Enbiyâ
bölümünde ilyas (a.s) için bir bab açmis ve onun kissasini anlatan
es-Sâffât suresindeki ayetleri bu babda zikretmistir. ibn Mes'ûd ve ibn
Abbas'in rivayetine göre Hz. ilyas ile idris (a.s) ayni sahistir
(Buhârî, Enbiyâ, 4). idris (a.s) da Nuh (a.s)'in babasinin dedesidir
(Buhâri, Enbiyâ, 5).


Ilyas (a.s) Peygamber olarak gönderildigi insanlari dine davet
etmistir: "(Hz. ilyas) milletine: "Allah'a karsi gelmekten sakinmaz
misiniz? Yaratanlarin en iyisi olan, sizin de Rabbiniz önceki
babalarinizin da Rabbi bulunan Allah'i birakip da Ba'l putuna mi
taparsiniz?" demisti (es-Sâffât, 37/124-126).


Ayet-i Kerime'de geçen "Ba'l" o kavmin tapindigi putun ismidir.
Oturdugu sehirlerinin ismi "Bek" olan bu halkin, tapindiklari puttan
dolayi sehirlerinin isminin "Ba'lebek" oldugu rivayet edilmektedir.


Rivayete göre Hz. ilyas israilogullarina Hizkil (a.s)'dan sonra
gönderilmistir. insanlari Allah'a imana çagiran Hz. ilyas, kavminin
Ba'l putuna tapmamasini emretmistir. O bölgenin krali önce iman
etmesine ragmen daha sonra irtidat ederek Hz. ilyas (a.s)'i öldürmeye
kalkmistir. Hz. ilyas yedi sene kadar daglarda bayirlarda dolasmis,
insanlari Tevrat'in emirlerine davet etmis, iman etmemeleri üzerine, o
beldeye üç yil hiç yagmur düsmemistir. Daha sonra Hz. ilyas'in duasiyla
yagmur yagmasina ragmen yine ilyas (a.s)'a iman etmemislerdir.
Kendisinden sonraki Benûisrail Peygamberlerinden Kur'an'da ismi
zikredilen Elyas'a (a.s)'i Hz. ilyas yetistirmistir. Rivayete göre
kavminin imansizligina kizan ilyas (a.s), Allahu Teâlâ'dan kendisini
gökyüzüne kaldirmasi için dua etmis, bunun üzerine belirlenen bir yerde
yaninda Elyas'a (a.s) da varken gökten gelen ates gibi bir ata binip
havalanmis, nübüvvet simgesi olarak da asagida kalan Elyas'a hirkasini
atmis ve semâya refedilmistir.


Ancak surasi unutulmamalidir ki bu rivayetler israilogullarinin
Tevrat kökenli rivayetleridir. isin dogrusunu en iyi Allah bilir (ibn
Kesîr, Tefsiru'l Kur'ani'l Azîm, VII, 31). Hz. ilyas (a.s)'in, Hizir
(a.s) ile yilda bir kez bulustuguna inanilir, halk arasinda bu bulusma
Hizir ilyas (Hidrellez*) seklinde simgelenmistir.