Hz. İbrahim

Hz. İbrahim


2.1. Hz. İbrahim'in yaşadığı zaman ve mekan
İbrahim aleyhisselamın nesebi Nuh aleyhisselamın oğlu Sam'a dayanır.
Hz. Nuh'un vefatı ile Hz. İbrahim arasında iki peygamber (Hz.Hud &
Hz. Sâlih) vardır. Bu fasıla (rivayete göre, M.K.) 1143 senedir. Hz.
Hud ile Hz. İbrahim arasında da 630 yıllık bir fasıla olduğu
bildirilmiştir. Doğum yeri Bâbil kentidir .

2.2. İbrahim aleyhisselamın babası
Allahü Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de : «İbrahim, babası Âzer'e...»
buyurmaktadır. Bu âyetten anlaşılacağı gibi Hz. İbrahim'in babası Âzer
isminde idi. Ama, bazılarına göre İbrahim aleyhisselamın babası
-Kur'anda bildirilen- putperest Âzer değil, mü'min olan Târuh idi. Bu
görüsü destekleyenler arasında meşhurları Abdülhakim Arvâsi, Kadi
Beydâvi ve Senâullah Dehlevi vardır, ama Şii'ler de bunu
söylemektedirler . Bir rivâyete göre Âzer Hz. İbrahim'in - amcası olup
- Târuh'un ölmesiyle Emile ile evlenip, Hz. İbrahim'in üvey babası
oldu. Tefsir yönünden bunu böyle açıklamaktadırlar : En'am suresinin
manası : «İbrahim, Âzer olan babasına dediği zaman» anlamındadır. Böyle
olmasaydı Kur'an-ı Kerim'de «Babası Âzer'e dediği zaman» demeyip,
"Âzer'e dediği zaman" veya "Babasına dediği zaman" demek yetişirdi .
Âzer, kendi babası olsaydı "Babası" kelimesi fazla olurdu
demektedirler. Bir kanıt olarak Şua'ra suresinin 219. ayetini
göstermektedirler. Bu surede Allah « Secde edenler arasında dolaşmanı
da görüyor » denilmektedir. Buna göre Peygamberimizin sülâlesinde
hiçbir putperest yoktur. Bu görüşü reddedenler ise, ki bunlar arasında
Taberi, Ebu Hayyan ve Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır vardır, açık olan
âyete (En'am, 74) bir mâna verilmek istenmiştir demektedirler. Mealine
göre manalar değistiği için anlamlar da değişir teorisini ileri
sürmektedirler. Konuya objektif bir yönle bakmak gerekirse, Âzer'in
İbrahim aleyhisselam ın babası olmaması biraz daha mantıklıdır. Sunu da
belirtmek lâzım ki, bir üçüncü fikir vardır. O da, İbrahim
aleyhisselamın babasının asıl isminin Tarih veya Taruh olup sonradan -
bir putun ismi olan - Âzer ismine değiştirmesi. Bu da Nemrud'un onu
puthanesi'nin nâzırı olarak tayin etmesinden sonra gerçekleşmiştir .
Ama kaynaklar bu düşünce hakkında bilgi vermiyorlar, onun için fazla
dikkat etmemek gerekir. Biz burda ilmi gerçekleri tartışmayacağımız
için bunu burda noktalamak gerekir. Bu ihtilaf'ın çözümünü ancak
Rahman, Rahim, Evvel, Âhir, Kebir, Aziz, Saafii, Mâlik, Gafur, Nur,
Adl, Hak, Hakem, Rauf, Şehid, Veli, Kerim, Bari, Cebbar olan ALLAH
bilir. Âzer ayrıca put yapardı ve Nemrud'un yakınında bulunurdu. Onun
bir dediğini, iki etmezdi.

2.2. Hz. İbrahim'in doğumundan peygamberliğine kadar olan hayatı

2.2.1. Hz. İbrahim'in doğumuna kadar vukuu bulan olaylar
Nemrud (2.3.2.2. no'lu noktaya bakınız) ve ona tâbi olanlar azgınlık ve
Allah'a isyan içinde yasamakta idiler. Bir gün Nemrud bir rüya gördü.
Bir rivayete göre, rüyasında gökyüzünde bir nurun parladığını, güneşin,
ayın ve yıldızların bu nurun ışığında kaybolduğunu gördü. Diğer bir
rivayete göre ise, rüyasında bir kimsenin gelip tahtından kaldırıp
kendini yere vurduğunu gördü. Müneccimlere gördüğü rüyayı anlatıp tâbir
ettirdi. Bunlar "Yeni bir peygamber ve din gelecek, senin saltanatını
temelinden yıkacak ! Ona göre tedbir almalısın" diye tâbir ettiler.
Nemrud bu isin tedbiri kolaydır deyip, " Bundan sonra kimse çocuk
sâhibi olmayacak. Hanımlardan uzak durulacak. Doğan çocuklar, erkekse
öldürülecek, kızsa bırakılacak" emrini verdi. Bu suretle 100.000 mâsum
bebeği öldürüldüğü nakledilmiştir .

2.2.2. Doğumundan sonra
Bu sırada Hz. İbrahim'in annesi hâmile idi. Âzer'in durumunu bildiği
için, onu doğuma yaklaşınca kendisinden uzaklaştırdı ve gizlice bir
mağaraya gitti ve orda Hz. İbrahim'i dünyaya getirdi. Doğduktan sonra
annesi onu emzirdi ve mağarayı kapatıp geri şehre döndü. Âzer'e ,"
Çocuk çok zayıf doğdu ve hemen öldü" dedi. Bundan sonra mağaraya -
gizlice -gelip İbrahim aleyhisselamı emzirip geri eve dönerdi.
Rivâyetlere göre, Hz. İbrahim mağarada 7, 13, 16 veya 17 yaşına kadar
kaldı .

2.3. Hz .İbrahim'in tebliği

2.3.1. Hz. İbrahim'in Allah'ı araması

2.3.1.1. Hz. İbrahim'in Allah'ı aramasından önceki durumu
Hz. İbrahim'in imanı durumunu hakkında Kur'an-ı Kerim bilgi vermektedir
:«Andolsun biz İbrahim'e daha önce rüşdünü vermiştik. Biz onu iyi
tanırdık » . Burdaki rüşdünü vermek peygamberlik, yahut İbrahim
aleyhisselamın risâletten önce sahip olduğu hidayet ve doğruluk
manasına geldiği tefsirlerde bildirilmiştir. Bu da gösteriyor ki,
peygamberlik Hz. İbrahim'e genç yasta verilmiş idi.

2.3.1.2. İbrahim aleyhisselamın tefekkür ile tevhid'i bulması
İbrahim aleyhisselam hakkında Allahü Teâlâ « Halil'im » demiştir. Bu da
onun Allah'ı arayıp bulmasındandır. Bunun için Kur'an-ı Kerim'de şunlar
buyrulmuştur : «Böylece biz, kesin iman edenler olması için İbrahim'e
göklerin ve yerin melekûtunu gösteriyorduk. Gecenin karanlığı onu
kaplayınca bir yıldız gördü, Rabbim budur, dedi. Yıldız batınca,
batanları sevmem, dedi. Ay'ı doğarken görünce, Rabbim budur, dedi. O da
batınca, Rabbim bana doğru yolu göstermezse elbette yoldan sapan
topluluklardan olurum,dedi. Güneşi doğarken görünce de, Rabbim budur,
zira daha büyük, dedi. O da batınca, dedi ki : Ey kavmim ! Ben sizin
(Allah'a) ortak koştuğunuz şeylerden uzağım » . Bu olay resmi olarak
bakılırsa Hz. İbrahim'in peygamberlik başlangıcıdır. Bundan sonra Hz.
İbrahim Bâbil kavmine Allah'ın emirlerini tebliğ etmeye başladı ve
birçok delil gösterdi.

2.3.1.3. İbrahim aleyhisselam ın putları kırması
Babil halkı Allah'ın yolundan saptığı için her sene putlar için âyin
düzenlerdi. Bu âyinde bir yere toplanır bayram yapar ve sonra puthaneye
gider, putlara secde eder, sonra da evlerine dönerlerdi. Böyle bir
bayram günü, İbrahim aleyhisselam put haneye girip, bir balta ile bütün
küçük putları kırdı. Baltayı da, en büyük putun boynuna aşdı ve oradan
uzaklaştı. Keldâniler puthâneye girince bütün putların kırıldığını
gördüler ve bunu yapanı yakalayarak cezalandırmak istediler. Hz.
İbrahim'i getirip, bu isi sen mi yaptın dediler. İbrahim aleyhisselam «
Kendisi dururken küçük putlara tapınılması istemediği için, boynunda
asılı olan büyük put yapmıştır. İnanmazsanız kendisine sorunuz »
buyurdu. Onlar 'Putlar konuşamaz ki, sen onlara sor diyorsun' dediler.
Bunun üzerine İbrahim aleyhisselam « O halde konuşamayan ve kendilerini
kırılmaktan kurtaramayan putlara neden ibadet edersiniz ? Size ve
tapdığınız putlara yazıklar olsun » dedi , ama bu hiç bir fayda
vermedi, çünkü onlar : «Dediler ki. Biz, babalarımızı bunlara tapar
kimseler bulduk ».

2.3.2. İbrahim aleyhisselamın ateşe atılması
İbrahim aleyhisselam putları kırınca putperestler bu işin onun
yaptığını anladılar ve ceza vermek üzere hapsettiler. Durumu Nemrud'a
bildirdiler.

2.3.2.1 Hz. İbrahim ve Nemrut
Rivayete göre Nemrut Hz. İbrahim'in yaptığını duyunca onu yanına
çağırdı. O zaman insanlar Nemrut'a secde ederlerdi. İbrahim
aleyhisselam secde etmeyince Nemrut " Niçin secde etmedin" diye sordu.
Hz. İbrahim de: « Ben beni yaratan Allahü Teâla'dan ziyade secde etmem
» buyurdu. Nemrud " Seni yaratan kim ? " diye sorunca, İbrahim
aleyhisselam: « Benim Rabbim, dirilten ve öldüren Allah'dır » diye
cevap verdi. Nemrut, " ben de diriltirim" diyerek zindandan iki kişi
getirtti. Birini serbest bırakıp, birini öldürdü. Güya böylece
diriltmiş ve öldürmüş oldu. Hz. İbrahim bunun karşısında : « Benim
Rabbim güneşi doğudan getirir, doğurtur. Eğer gücün yetiyorsa sen de
batı'dan doğdur » buyurunca Nemrut şaşırıp, âciz kaldı. Bu husus Bakara
suresinin 258. âyetinde bildirilmiştir . Bu münazaranın vukuu bulduğu
zaman hakkında iki rivayet vardır. Birincisi, İbrahim aleyhisselam
putları kırınca onu yakalayıp hapsettiler. Sonra ateşe atmak için
hapisten çıkarıp , Nemrut'un yanına götürdüklerinde gerçekleşmiştir.
Diğer rivayete göre insanlar arasında büyük bir kıtlık çıkmıştı. Bundan
dolayı insanlar yiyecek almak için Nemrut'a giderlerdi. Nemrut her
gelene, "Senin Rabbin kim ? " diye sorar ve "Benim Rabbim sensin"
diyenlere gıda maddeleri verirdi. Hz. İbrahim yiyecek almaya gelip
Nemrut ona bu soruyu sorunca İbrahim aleyhisselam : « Benim Rabbim
dirilten, hayat veren ve öldürendir » dedi ve böylece bu münazara vukuu
buldu . Bu olaydan sonra Keldâniler Halilallah'ı ceza vermek istediler
ve onu ilk önce hapse attılar. Sonra Nemrut onu ateşe atmaya karar
verdi. Rivayete göre bu fikri Nemrut'un aklına Hênun adında biri
getirdi ve Allah onu sonra yerin dibine batırdı.

2.3.2.2. Nemrut hakkında bilgiler
Burada Nemrut hakkında bazı bilgilere değinmek istiyorum. Çünkü bir
Müslüman için önemli olan düşmanlarını iyi bilmesi. Nemrud da vahşî bir
düşmandır. Nemrut gaddar ve zâlim bir hükümdardı. Bir rivayete göre
Nemrut onun hakiki ismi değil, - firavun - gibi bir ünvandı. Nemrut
çocukken burnuna bir yılan yavrusu kaçmış, bu yüzden son derece
çirkinleşmişti. Babası bile tahammül edememiş ve öldürmeye karar
vermiş. Fakat annesinin yalvarması üzerine, onu bir çobana teslim etmiş
, çoban da, onun çirkin yüzüne bakmaya dayanamadığından, onu dağ
başında bırakmış, dağda Nemrud isminde bir dişi kaplan, çocuğu
emzirerek, onun yaşamasına sebeb olmuştur. İsmi (Nemrud) bu kaplandan
gelmektedir. Babası öldükten sonra hükümdarlığa geçen Nemrud, kendisini
ilah zannediyor ve bütün halkın kendisine tapmasını istiyordu .

2.3.2.3. Ateş'in Halilallah'ı yakmaması
İbrahim aleyhisselam'ın ateşe atılması kararlaştırıldıktan sonra odun
toplanıyor ve kocaman bir ateş yakılıyor. Problem Halilallah'ı ateşe
atmakta. Rivayete göre İblis insan şekline girip Nemrud'a mancınık
kullanmasını tavsiye ediyor . Kur'an'da : « Onun (İbrahim) için bir
bina yapın ve derhal onu ateşe atın ! dediler » buyurulmuştur. Bir bina
(mancınık) yapılıp oradan İbrahim aleyhisselam ateşe atılınca, ateş bir
gül bahçesi oluyor. Diğer bir rivayete göre içi balık dolu bir havuz
oluyor ateş. Ve böylece ateş Halilürrahman'ı yakmıyor. Bu kurtarma
olayı Kur'an-ı Kerim'in Enbiya suresinde bildirilmiştir : « Ey ateş !
İbrahim için serinlik ve esenlik ol» dedik. Böylece ona bir tuzak
kurmak istediler, fakat biz onları, daha çok hüsrana uğrayanlar
durumuna soktuk » . Bugün Ş.Urfa'da « Ayn-i Zelika » veya «
Halilürrahman » isminde 50x30 m boylarında bir havuz vardır. Buranın
Hz. İbrahim'in ateşe atıldığı yer olduğu, balıkların odunlardan meydana
geldiği iddia olunmakta ve kimse bu balıklara dokunmamaktadır .
Tevrat'ta bu ateş olayı hakkında -;İbrahim peygamberin yahudilerin
soyunun babaları kabul edildiği halde - bir bilgi yoktur.

2.4. İbrahim peygamberin Bâbil'i terketmesi
Kur'an-ı Kerim'de buyuruluyor ki : « (Oradan kurtulan İbrahim
Ben Rabbime gidiyorum. O bana doğru yolu gösterecek » . Böylece Hz.
İbrahim küfür diyarından hicret ederek Şam'a gidiyor . Hicret ederken
de, « Ey Rabbimiz, ancak sana tevekkül ettik ve (taatle) sana yöneldik
ve ahirette de dönüşümüz ancak sanadır » diye dua ettikleri Mümtehine
suresinin 4. ayetinde bildirilmiştir . Başka bir rivayete göre Harran'a
(Filistin) gittiği rivayet edilir .

2.5. İbrahim aleyhisselam Mısır'da
İbrahim aleyhisselam oradan sonra zevcesi Hz. Sâre ile birlikte Mısır'a
gitti. Rivayete göre o sıralarda 38 yasında idi. O zamanın Firavunu çok
zâlim ve cebbâr, Sinan bin Ulvân isimli, Dahhâk'ın kardeşi olan pek
kibirli birisiydi. Firavun güzel kadınlardan çok hoşlanırdı ve güzel
bir kadın gördü mü hemen onu ne pahasına olursa olsun Haremine alırdı.
Kadının kocası varsa onu öldürürdü. Hz. Sâre çok güzel bir kadın olduğu
için, Firavun veya Melik İbrahim aleyhisselama zevcesinin kim olduğu
hakkında sorunca İbrahim aleyhisselam Firavunun Hz. Sâre'ye musallat
olmasını engellemek için din bakımından kardeşi olduğuna niyet ederek :
« Kız kardeşimdir » dedi. Pek zâlim olan bu hükümdar, Sâre hatunu almak
isteyip sarayına çağırttı. Fakat musallat olmak isteyince nefesi
kesilip, elleri, ayakları tutmaz oldu. Yere yıkılarak debelenmeye
başladı. Allahü Teâlâ Hz. Sâre'yi Firavun'un şerrinden koruyup musallat
olmasını engelledi. Hükümdar bu durum karşısında korkusundan Hz.
İbrahim'in zevcesini ona geri yolladı . Hz. Sâre'ye yaklaşınca onu cin
zannettiğinden, yanına bir de Hâcer isimli bir câriye verdi. Böylece
bundan kurtulacağını zannetti . Bu olay Ebu Hureyre'nin bildirdiği
Hadis ile bildirilmiştir (bkz. Buhari, Müslim). Tevratta da bu olayın
böyle - küçük modifikasyonlarla - gerçekleştiği yazmaktadır . Bundan
sonra Halilürrahman Mısır'ı terkedip geri Filistine dönüp Sebu' isimli
yere yerleşiyor .

2.6. Hz. İsmail
İbrahim aleyhisselam'ın Hz. Sâre'den çocukları olmuyordu. Yaşları da
gittikçe ilerliyordu. İbrahim aleyhisselam Bâbil'den ayrılırken:
«Rabbim ! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver, dedi » diye niyazda
bulundu. Hz. Sâre'de bunu çok istiyordu, ama çocuğu olmuyordu.
Firavun'un kendisine verdiği câriyesi Hz. Hâcer'i azad edip İbrahim
aleyhisselama evlenmesi için verdi ve Hz. İbrahim Hz. Hâcer ile
evlendi. Bu evlilikten Hz. İsmail doğdu. Muhammed aleyhisselam ın
(s.a.v.) nuru Hz. İsmail'in alnında intikal etti. İbrahim aleyhisselam
onu çok sever ve yanından ayırmazdı. Hz. Sâre nurun kendisine intikal
edeceğini umuyordu. Bu sebeple Hz. Hâcer'e karsı kalbi gayret hâsıl
oldu. Ve birgün İbrahim aleyhisselam'dan Hz. Hâcer ile Hz. İsmail'i
başka bir yere götürüp bırakmasını istedi. Allah'ın emriyle Halilallah
bu isteği yerine getirdi ve Hacer hatun ile İsmail aleyhisselamı
(s.a.v.) alıp Mekke'ye götürdü ve onları orada bıraktı . İlerisini Hz.
İsmail'in hayatında...

2.7. Misafir melekler

2.7.1. Meleklerin müjdesi
İbrahim peygamberin yaşı gittikce ilerliyordu. Bu sırada melekler gelip
İbrahim aleyhisselama bir oğlunun doğacağını müjdelediler : « Hem o
kullara, İbrahim'in misafirlerinden haber ver. Hani melekler,
İbrahim'in yanına girdikleri zaman, "selam" demişler, İbrahim de
onlara: "Biz sizden korkuyoruz" demişti. Melekler: "Korkma ! Gerçekten
biz sana bilgin bir oğul müjdeliyoruz" dediler » . Rivayete o sırada
Hz. İbrahim 120 ve Hz. Sâre de 99 yaşında idi. Müjdeyi vermek üzere
gelen melekler gayet güler yüzlü birer´genç suretinde İbrahim
aleyhisselam ın karşısına çıktılar. Bunların Cebrail (a.s.), Mikail
(a.s.) ve Israfil (a.s.) olduğu Ibn-i Abbas'dan rivayet edilmiştir.
Cebrail aleyhisselam ile birlikte 7 veya 9, veya 10 bir yahut da 12
meleğin bulunduğu rivayet edilmiştir. Melekler bu müjdeyi verdikten
sonra Lut kavmini helak etmeye gittiler (genis malumat icin bkz.
«Hz.Lut»). Melekler, "Selamunaleyke" deyince İbrahim aleyhisselam
"Aleyküm selam" diyerek mukabelede bulundu. Onları evinde en iyi yere
oturttuktan sonra ikram etmek üzere hemen bir buzağı getirdi.
Misafirlerine ikram etti ise de onlar yemedi. Bundan dolayı Hz.
İbrahim'in kalbine biraz şüphe düştü. O zamanın âdetine göre bir eve
misafir gelip, ikram edilenden bir şey yerse ondan emin olunurdu;
misafir bir şey yemezse onun zarar vermek için geldiği hükmedilirdi.
İbrahim aleyhisselam tekrar melekleri davet edince, onlar "Biz yemeğin
ücretini vermeden yemeyiz" dediler. Hz. İbrahim "Bedelini verin de
yiyin. Bu yemeğin bir ücreti var diye karşılık verdi. Melekler bu
ücreti sorunca, Hz.İbrahim: « Bismillah ,demek. Sonunda da
Elhamdülillah, demektir » dedi. Bunun üzerine Hz. Cebrail, Mikail
aleyhisselam bakarak : « Bu zât, Allahü Teâlânın dost edinmesine lâyık
bir kimsedir » buyurdu. Bu sırada Hz. Sâre perde arkasında duruyordu.
Meleklerin müjdesi üzerine: «(İbrahim'in karısı
Olacak şey değil ! Ben bir kocakarı, bu kocam da bir ihtiyar iken çocuk
mu doğuracağım ? Bu gerçekten şaşılacak şey ! dedi » dedi. Âyet-i
kerimede onun için « Dâhiket » buyrulmuştur. Bu kelime hem gülmek, hem
de hayz oldu manasına gelmektedir. Cumhur'a göre gülme manasında
kullanılırsa da Ikrime ve Mücahit'e göre hayz oldu anlamındadır bu
kelime. Ayrıca gülmesi hakkında da değişik rivayetler vardır.
Meleklerin korkma demesi üzerine İbrahim aleyhisselam ın korkusunun
gitmesi için gülmüştür. Bir başka rivayete göre İshak aleyhisselamın
müjde verilmesi hakkında ellerini yüzüne kapayıp gülmüştür. Çünkü
kendisi çok yaşlanmıştı ve bir çocuk doğurmanın ihtimali sıfırdı o
yaşta. Hz. İbrahim de yukarıda belirttiğimiz gibi 120 yaşına gelmişti.
Diğer bir rivayete göre, ellerini yüzüne kapaması, yaşlılığında hayz
görmesinden ve bunun farkına varmayıp hayâsı sebebiyle utanmasından
ileri geldiği bildirilmiştir. Hz. Sâre'nin bu sözlerine karşılık
melekler " Sen Allahü Teâlânın emrine mi, takdirine mi şaşıyorsun"
dediler ve İbrahim aleyhisselam ın çıkıp Lut kavmi'nin ikamet ettiği
yere gittiler . Yahudiler İbrahim aleyhisselam ın misafirleri hakkında
başka bir beyânat vermektedirler. Onlara göre Hz. İbrahim'e melekler
değil, bizzat - tövbe hâşaa - Allah gelmiştir. Yanına da bazı melekler
almış, güya . Ve onlara göre misafirler Hz. İbrahim ile beraber yemek
yemişler.

2.7.2. İshak aleyhisselam ın doğumu
Meleklerin haberinden 1 sene sonra Hz. İshak doğdu . İleride Hz. İshak hakkında mâlumat vereceğim.

2.8. Hz. İbrahim'in Mekke'ye yolculuğu

2.8.1. İbrahim aleyhisselam Mekke'de
İsmail aleyhisselam büyüyüp gençlik çağına girmişti. Cürhümilerden
Arapca öğrenmiş ve onlar arasında yüksek makama erişmişti. O
Cürhümilerden bir kız ile evlendi. Bu sırada ise Hâcer aleyhisselam
vefat etmişti. O sırada Hâcer hatun 99 yasında idi ve Kâbe'nin
bitişiğinde bir yer olan ve Hicr denilen yere defn edildi . Ibrahim
aleyhisselam bir gün oğlunu ziyaret etmek üzere Şam'dan Mekke'ye doğru
yola çıktı. Hz. İsmail'in evine varınca oğlu yiyecek temin etmek için
evde yoktu. İbrahim aleyhisselam Hz. İsmail'in hanımından mali
durumlarını sorunca, hanımı hallerinden şikâyetci oldu. Giderken de
oğluna söylemesi için tenbihte bulundu: " Kocan geldiğinde benden selam
söyle, kapısının eşiğini değiştirsin" ve oradan ayrıldı ve evine geri
döndü. İsmail aleyhisselam eve gelip bunu duyunca, olayı anladı ve
hanımından ayrıldı. Başka bir kadınla evlendi. İbrahim aleyhisselam bir
müddet sonra Mekke'ye yine gidince oğlu yine evde bulunmuyordu. Bu
sefer Hz. İsmail'in hanımına aynı soruyu sordu. O da cevaben: " Biz
hayır ve saadet içindeyiz " dedi. Ne yiyip içtiklerini sorunca da, "Et
yiyip, zemzem içiyoruz" dedi. Bunun üzerine Halilallah: " Yâ Rabbi !
Bunların etlerini ve sularını mübarek kıl, bereket ihsân eyle " diye
dua etti ve oradan geri Şam'a döndü. Ibn-i Abbas'ın rivayet ettiği bir
hadiste Peygamberimiz (s.a.v.) buyurdu ki:«İbrahim (a.s.) zamanında
Mekke civarında hububat bilinmiyordu. Av etiyle beslenirlerdi. Eğer o
zaman hububat mâlum olsaydı, İbrahim (a.s.) hububat hakkında dua ederdi
» . Ibn-i Abbas bu Hadis hakkında buyurdu ki: " İbrahim aleyhisselamın
bu duasının bereketiyle Mekke sıcak olmasına rağmen, et ile su, burada
diğer yerlere nazaran insanlara daha faydalıdır " .

2.8.2. Kâbe'nin inşası
Günlerden bir günde Allahü Teâlâ haliline Kâbe-i Muazzamayı yapmasını
emreyledi. Kâbe'nin inşası hakkında iki rivayet vardır : Melekler
Allah-i Zişanın emriyle binâ ettiler; Adem aleyhisselam melekler ile
birlikte inşa etti. Bunun üzerine İbrahim aleyhisselam yeniden Mekke'ye
doğru yola çıktı. Mekke'de oğlu İsmail aleyhisselamı zemzem kuyusu
başında buldu. Allah'ın emrini ona da söyledi ve İsmail aleyhisselam
ona yardım edeceğini ekledi. Kâbe'nin nereye yapacağını bilmediği için,
bir rivayete göre Cebrail aleyhisselam Kâbe'nin su andaki yerini
gösterdi. İlkönce temeli kazmaya başladılar ve Adem aleyhisselam
zamanındaki temeli buldular. Ayni temel üzerine Kâbe'yi inşa ettiler.
Hz. İbrahim oğlunun getirdiği taşlarla, Cebrail aleyhisselamın târifine
uyarak Kâbe'yi yapıyordu. Nihayet Kâbe'nin duvarları yükseldi ve
yukarıya tas yetişemez oldu. Bundan dolayı büyük bir taş getirdiler ve
İbrahim aleyhisselam bu tasa basarak duvar örmeye başladı. Mübarek
ayağının izi çıkan bu taşa da Makâm-i İbrahim denilir. Kâbe de tavaf
namazı bu taşın bulunduğu yer olan Makâm-i İbrahim'de kılınır . Kâbe
tamamlanınca İbrahim aleyhisselam oğluna: " Ey İsmail ! İyi bir taş
getir ki, hacılara işaret olsun" buyurdu. İsmail aleyhisselam bir taş
getirdi ise de Hz. İbrahim daha iyi bir taş istedi. Bunun üzerine, Ebu
Kubeys dağından: " Cebrail aleyhisselam tûfanda bana bir taş emanet
etti. Gel onu al ! " diye bir ses işitti. Hemen Ebu Kubeys dağından
Hacer-ül-esved taşı alınıp, Kâbe'deki yerine kondu . Kâbe inşa
edildikten sonra İbrahim aleyhisselam, Allah'ın: « İnsanlar arasında
haccı ilân et ki, gerek yaya olarak, gerekse nice uzak yoldan gelen
yorgun argın develer üzerinde (...) tavaf için Kâbe'ye gelsinler »
emriyle, yüzünü Yemen tarafına çevirip: " Ey insanlar ! Allahü Teâlâ
bir ev bina ettirdi ve bu evi ziyaret etmenizi emreyledi. Geliniz,
Kâbe'yi ziyaret ediniz " diye seslendi. Allahü Teâlâ da sesini bütün
dünyaya duyurdu. İnsanlar bu sesi duyunca: « Lebbeyk Allahümme Lebbeyk
" diye cevap verdiler. O zaman, ana rahminde ve baba sulbünde olan ne
kadar hacca gidecek varsa « Lebbeyk » dediler. Bir defa gidecek olan
bir kere, iki defa gidecek olan iki kere ve daha fazla gidecek
miktarına göre cevap verdiler . Kâbe'nin inşasından sonra İbrahim
aleyhisselam Şam'a dönüyor ve bütün aile efradını alıp Hac ediyor.

2.8.3. Kâbe hakkında bilgiler
Kâbe-i Muazzama, Mescid-i Haram'ın ortasında, dört köse tastan bir oda
olup, 17 m yüksekliktedir. Kuzey duvarı 8,8 m, güney duvarı 7 m, doğu
duvarı 11,9 m, batı duvarı da 12,8 m genişliktedir. Doğu ve güney
duvarları arasındaki kösede Hâcer-ül-esved taşı bulunmaktadır. Kâbe'nin
doğu duvarında bir kapı vardır. Kapı yerden 1,7 m yükseklikte, eni 1,7
m ve boyu 2,7 m'dir. Kâbe'nin dört köşesine Rükn denir. Şam'a doğru
olana Rükn-i Sâmi, Bagdat'a olana Rükn-i Irâki, Yemen tarafina olana
Rükn-i Yemâni ve dördüncü köseye de Rükn-i Hacer-ül-esved denir .

2.9. Hz. İbrahim aleyhisselam ın duası

2.9.1. İbrahim aleyhisselamın iki duası

2.9.1.1. Halilallah'ın Kur'andaki duası
Kâbe'yi tamamladıktan sonra İbrahim aleyhisselamin dua ettiği Kur'an-ı
Kerim'de zikredilmektedir :«Hatırla ki İbrahim şöyle demişti: Rabbim !
Bu şehri (Mekke'yi) emniyetli kıl, beni ve oğullarını putlara tapmaktan
uzak tut. Çünkü onlar (putlar) insanların birçoğunun sapmasına sebep
oldular, Rabbim. Simdi kim bana uyarsa o bendendir. Kim de bana karşı
gelirse, artık sen gerçekten çok bağışlayan, pek esirgeyensin . Ey
Rabbimiz! Ey sâhibimiz! Namazı dosdoğru kılmaları için ben, neslimden
bir kısmını senin Beyt-i Harem'inin (Kâbe'nin) yanında, ziraat
yapılmayan bir vâdiye yerleştirdim. Artık sen de insanlardan bir
kisminin gönüllerini olara meyledici kil ve meyvelerden bunlara rizik
ver! Umulur ki bu nimetlere şükrederler. Ey Rabbimiz! Şüphesiz ki sen
bizim gizleyeceğimizi de açıklayacağımızı da bilirsin. Çünkü ne yerde
ne de gökte hiçbir şey Allah'a gizli kalmaz. İhtiyar halimde bana
İsmail'i ve İshak'i lütfeden Allah'a hamdolsun! Şüphesiz Rabbim duayı
işitendir. Ey Rabbim! Beni soyumdan gelecekleri namazı devamlı
kılanlardan eyle; ey Rabbimiz! duamı kabul et! Ey Rabbimiz! (Amellerin)
hesap olunacağı gün beni, ana-babamı ve müminleri bağışla ! » .

2.9.1.2. Hz. İbrahim'in ikinci duası
İbrahim aleyhisselamin diğer duası hakkında da İmam-ı Gâzâli mâlumat
veriyor: " İbrahim aleyhisselam sabahladığı vakit şöyle buyuruyordu: «
Ey Allah'ım. Bu gün yepyeni bir yaratılıştır. Binâenaleyh bugünü
tâatinle benim için aç, mağfiret ve rızanla kapat! Bugün de bana
nezdinde kabul olunacak haseneyi ihsan eyle. O haseneyi geliştir ve
benim için onu kat kat artır. Ve bugünde işlemiş olduğum günahları
benim için affeyle. Çünkü bolca affeden ve her nimeti kullarına ihsanda
bulunan, kullarını şiddetle seven, daha istemeden evvel onların
isteklerini bilip takdir eden sensi » . Râvi diyor ki: Bir kimse Hz.
İbrahim'in duasıyla sabahladığı takdirde o günün şükrünü edâ etmiş
sayılır .

2.9.2. İbrahim aleyhiselamın babası için duası
Kur'an-ı Kerim'den bize nakledildiğine göre İbrahim peygamber babası
için Allah tarafından istiğfar dilemiştir. Mucizât-i Kur'an-iyenin
Tevbe suresinin -113. âyetin mukabili olarak - 114. âyetinde:
«İbrahim'in babası için af dilemesi, sadece ona verdiği sözden dolayı
idi. Ne var ki, onun Allah'ın düşmanı olduğu kendisine belli olunca,
ondan uzaklaştı. Şüphesiz ki İbrahim çok yumuşak huylu ve pek sabırlı
idi» . İbrahim aleyhisselam babasına kendisinin affı için Allah'a dua
edeceğine dair söz vermiş ve onun Allah tarafından affını dilemişti.
Fakat babasının Allah düşmanı olduğunu anlayınca dua etmeyi bıraktı .
Peygamberimiz (S.A.V.) de amcası Ebu Tâlip için Allah'tan mağfiret
dilemek istemiş, bunun üzerine Tevbe sure-i şerif'in 113. âyeti
inmişti.