Hz. Yakub

Hz. Yakub


Kurân'da adı geçen peygamberlerden biri.

Ya'kûb (a.s)'in soyu, İshâk (a.s) vasıtasıyle İbrahim (a.s)'a
dayanmaktadır. O, İshak (a.s)'in ve İshak (a.s) da İbrahim (a.s)'in
oğludur. Annesinin adı Refaka'dir. Kardeşi Ays ile beraber, ikiz olarak
doğmuştur. Kardeşinin ardından doğduğu için ona Ya'kûb denmiştir.

Ya'kûb (a.s)'in diğer bir adı da İsrail'dir. Kardeşi Ays'tan kaçarak
dayısının yanına giderken gündüzleri saklanmış ve geceleri yürümüştür.
Bundan dolayı kendisine İsrâil denmiştir. Kelime olarak İsrâil
geceleyin (Allah'a) yürüyen demektir (et-Taberî, Tarih, Mısır 1326,
I,162 vd.).

Ya'kûb (a.s)'in doğumu ve peygamberliği daha önceden müjdelenmişti. Onun bu durumu Kurân'da söyle haber verilmiştir:

Biz ona (İbrahim (a.s)'in hanımına) İshâk'i müjdeledik. İshâk'ın ardından da (torunu) Yâkub'u"(Hûd, 11/71).

Bu âyette aynı zamanda, Yakûb (a.s)'in yukarıda sunulan soyu da dile getirilmiştir.

Ya'kûb (a.s), önce dayısı Lebân'ın büyük kızı Leyya ile ve ondan sonra
da küçük kızı Râhil ile evlenmiştir. Leyya'dan Rabil, Yehuza, sem'ûn ve
Lavi adındaki oğulları doğmuştur. Râhil'den de Yûsuf ve Bünyamin
dünyaya gelmiştir. Ya'kub (a.s)'in diğer iki hanımından altı oğlu daha
vardı. Toplam on iki erkek evlada sahipti (ibn Kuteybe,
Kilabu'l-Meârif, Beyrut 1970,19; ibn Haldun, Tarih, Beyrut, 1971, I,
39).

Kur'ân'ın birçok yerinde Ya'kûb (a.s)'in peygamberliğinden ve çeşitli
faziletlerinden bahsedilmektedir. Onun peygamberliğini dile getiren
bazı âyetlerin meâli şöyledir:

Nihayet (İbrahim) onlardan ve Allah'ın dışında taptıkları şeylerden
uzaklaşıp bir tarafa çekildiği zaman, biz ona İshâk'ı ve Yakub'u
bağışladık ve her birini peygamber yaptık. Onlara rahmetimizden bağışta
bulunduk ve kendilerine güzel ve üstün bir şan, şöhret nasip ettik"
(Meryem, 19/49, 50).

"Nûh'a ve ondan sonra gelen peygamberlere vahyettiğimiz gibi, ona da
vahyettik. Nitekim İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yâkub'u, torunlarına,
İsâ'ya, Eyüb'e, Yûnus'a, Harun'a, Süleyman'a da vahyetmiş ve Davud'a da
Zebur'u vermiştik" (en-Nisâ, 4/163).

Ya'kub (a.s)'in kuvvetli, basiretli ve halis (samimi) bir kişiliğe sahip olduğunu anlatan bazı âyetlerin meâli de şöyledir:

Kuvvetli ve basiretli kullarımız İbrahim'i, İshâk'ı ve Yakûb'u da an.
Biz onları ahiret yurdunu düşünme özelliğiyle temizleyip, kendimize
hâlis kul yaptık" (Sâd, 38/45, 46).

O, diğer peygamberler gibi Allah'ın hidâyetine erdirilen ve güzel
davranan yüce bir kişi idi. Kurân'da bu hususta söyle buyurulmaktadır:

"Biz ona (İbrahîm'e) İshâk'ı ve İshâk'ın oğlu Yakûb'u da hediye ettik.
Hepsine de doğru yolu gösterdik. Nitekim daha önce Nûh'a ve onun
soyundan Dâvud'a, Süleyman'a, Eyyûb'e Yûsuf â Musa'ya ve Harûnâda yol
göstermiştik. Biz güzel davrananlara böyle karşılık veririz" (el-En'âm,
6/84)

Bir de Ya'kub (a.s) rüya tabir etmeyi de bilirdi. Yüce Allah Kur'ân-ı Kerîm'de bu hususu söyle haber vermiştir:

"Hani bir zaman Yûsuf babasına: Babacığım, ben (rüya) on bir yıldız,
güneşi ve ayı gördüm. Bunların hepsinin bana secde ettiklerini gördüm,
demişti. (Babası Ya'kub ona söyle demişti): Yavrum, rüyanı kardeşlerine
anlatma, sonra sana bir tuzak kurarlar. Çünkü şeytan, insana apaçık bir
düsmandır! Böylece Rabb'in seni seçecek ve sana rüyada görülen
olayların yorumunu (veya Allah'ın kitabının ve peygamberlerin
sünnetlerinin inceliklerini) öğretecek. Sana ve Ya'kûb soyuna nimetini
tamlayacaktır. Nasıl ki ataların İbrahim'e, ve İshâk'a da nimetini
tamamlamıştı. şüphesiz Rabb'in bilendir, hikmet sahibidir" (Yûsuf,
12/4, 5, 6).

Ya'kûb (a.s) bitmeyen tükenmeyen güzel bir sabra sahipti. O, sabrıyla
ve ümidiyle örnek bir peygamberdi. Kendisi, evlât acısı ve evlât
ihanetiyle imtihan edildi. Kurân'da, onun hayatı, Yûsuf (a.s)'in hayatı
ile iç içe anlatılmıştır Ya'kûb (a.s)'in gözlerinin kaybolmasına,
saçlarının ağarmasına ve belinin bükülmesine sebep olan bu evlât
imtihanı ve onun örnek sabrı, Kurân'da söyle haber verilmiştir:

"(Ya'kûb kendisine hiyanet eden çocuklarına şöyle dedi): Herhalde,
nefisleriniz size bu işi süsleyerek sizi ona sürükledi. Artık bana
güzelce sabretmek kalıyor. Belki de Allah, onların hepsini bana
getirir. Çünkü O, bilendir, herşeyi hikmetle (yerli yerince) yapandır.
Ve yüzünü onlardan çevirdi de: "Ey Yûsuf üzerindeki tasam (gel, gel tam
senin gelme zamanındır)! " dedi ve tasadan gözlerine ak düştü.
(Acısını) yutkunuyor (açığa vurmamaya çalışıyordu). Dediler ki:
"Vallahi sen, Yûsuf'u ana ana hasta olacaksın, yahut öleceksin!"
(Ya'kûb aleyhisselâm onlara): "Ben üzüntü ve tasamı yalnız Allah'a
şikayet ederim ve Allah tan sizin bilmediğiniz şeyleri bilirim" dedi.
(Ondan sonra söyle devam etti): "Ey oğullarım, gidin, Yûsuf'u ve
kardeşini araştırın. Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Zira, kafir
kavimden başkası Allah'ın rahmetinden ümit kesmez!" (Ya'kûb'un oğulları
tekrar Mısır'a Yûsuf'un yanına döndüklerinde dediler ki: "Ey vezir,
bize ve çocuklarımıza darlık dokundu, değersiz bir bir sermaye ile
geldik. Ama sen bizim için tam ölçü ver, bize tasadduk eyle. Çünkü
Allah, tasadduk edenleri mükafatlandırır." (Yûsuf) dedi: "Sizler cahil
iken, Yûsuf'a ve kardeşine yaptığınız(ın kötülüğünü) bildiniz mi
(bundan tevbe ettiniz mi)?" "A, yoksa sen, sen Yûsuf' musun?" dediler.
"Ben Yusuf'um, bu da kardeşindir" dedi (ve söyle devam etti): "Allah
bize lütfetti. (Bizi korudu, yüceltti). Kim (Allah'tan) korkar ve
sabrederse, şüphesiz Allah, iyilik edenlerin ecrini zayi etmez"
"Vallahi, Allah seni bizden üstün kıldı. Doğrusu biz suç islemiştik!
dediler (Yûsuf onlara): "Bu gün sizi kınama yok. Allah sizi bağışlar.
O, merhametlilerin merhametlisidir. simdi su gömleğimi götürün, babamın
yüzüne koyun da gözü açılsın. Ve bütün ailenizle birlikte bana gelin"
dedi. Kervan (Mısır'dan) ayrılıp yola koyulunca, babaları, (yanında
bulunanlara): "Eğer bana bunak demezseniz, (inanın ki) ben Yûsuf'un
kokusunu duyuyorum"dedi. "Vallahi sen hâlâ eski şaşkınlığın içindesin"
dediler. Müjdeci gelip de (Yûsuf'un gömleğini) (Ya'kûb)'un yüzüne
koyunca, derhal (gözü açıldı), görür oldu. "Size demedim mi ben,
Allah'tan sizin bilmediğiniz şeyleri bilirim?" dedi. (Oğulları): "Ey
babamız, bizim için günahlarımızın bağışlanmasını dile. Gerçekten biz
günah işledik"dediler. (Ya'kub onlara): "Sizin için Rabb'ime istiğfar
edeceğim. şüphesiz O, bağışlayan, esirgeyendir"dedi. (Hep beraber
Mısır'a hareket ettiler.) Nihâyet Yûsuf'un yanına vardıklarında,
(Yûsuf) ana-babasını kendisine çekip kucakladı ve: Allah'ın dileğiyle,
güven içinde Mısır'a girin!"dedi. Anasını babasını tahtı üstüne çıkardı
ve hepsi onun için secdeye kapandılar (ona kavustukları için Allah â
şükür secdesi yaptılar veya onun önünde saygı ile eğildiler. Yûsuf:
"Babacığım, işte bu, önceden (gördüğüm) rüyanın yorumudur. Rabb'im onu
gerçek yaptı. Bana iyilik etti. Zîra şeytan, benimle kardeşlerim
arasına fitne soktuktan sonra, O, beni zindandan çıkardı. Sizi de
çölden getirdi. Gerçekten Rabb'im, dilediği şeyi çok ince düzenler. O
(her tedbiri) bilen, her şeyi yerli yerince yapandır" dedi. "(Yûsuf,
12/83-100).

Bu âyetlerde de ifade edildiği gibi, Ya'kûb (a.s)'in çocukları,
neticede yaptıklarına pişman oldular. Babalarından ve kardeşleri Yûsuf
(a.s)'dan özür dilediler. Babaları Ya'kûb (a.s) ve kardeşleri Yusuf
(a.s) onları bağışladılar ve onlar için Allah'a yalvarıp dua ettiler.
Cebrâil (a.s), Ya'kûb (a.s)'a gelerek, çocukları için yaptığı duasının
kabul edildiğini ve çocuklarının Allah tarafından bağıslandıklarını
müjdeledi (es-Salebî, el-Arais, Mısır 1951,140 vd.).

Yak'ub (a.s) da diğer peygamberler gibi insanları Allah'a inanmaya ve
O'na ibadet etmeye çağırdı. Kendisi bu yolda fevkalade örnek bir hayat
yaşadı.

Kur'ân-ı Kerîm'de bildirildiği gibi, Yakub (a.s), İbrâhim (a.s)'in
yaptıği gibi, ruhunu teslim etmeden önce, çocuklarına vasiyette
bulundu: "O zaman (Yâ'kûb), oğullarına; "Benden sonra neye kulluk
edeceksiniz?" demişti. (Onlar da): "Senin Rabb'in ve ataların İbrâhim,
İsmâil ve İshâk'ın Rabb'i olan tek Allah'a kulluk edeceğiz. Biz O'na
teslim olanlarız" dediler"