Sata Nedir

Konu: Sata Nedir Perş. Haz. 05, 2008 6:40 pm

SERIAL ATA

Sabit diskler veya optik cihazlar, diğer bilgisayar donanımları ile
iletişim kurmak için arabirimleri kullanırlar. Günümüzde IDE arabirimi
anakartın üzerinde geliyor. Hepimizin bildiği master/slave olarak
adlandırılan arabirime, iki adet cihaz bağlanabiliyor. Yalnız 40 pinlik
bir kablo ile bağlanan bu cihazlara jumper ayarı yapmak gerekiyor. IDE
cephesinde gelinen sonraki nokta ise Ultra Ata arabirimi. ATA-2 ile
uyumlu olan bu arabirim, saniyede 33 MB'lık bir hıza sahipti. Bu
arabirim ile birlikte Cyclical Redundancy Check Error kontrolü
getirildi. CRC, yazılması gereken verinin yazmadan önce kontrol
edilmesi ve hata bulunursa yazma işleminin tekrardan başlatılması
işlemine denir. Bu sayede hız ve güvenirlilik artırıldı. Zamanla bu
arabirim de geliştirildi ve sırayla ATA-66 ve ATA-100 arabirimleri
geldi. Adlarından da anlaşıldığı gibi bu arabirimlerin hızları 66 MBps
ve 100 MBps. Günümüzde yaygın olarak Ultra ATA-100 kullanılıyor. Hatta
bazı anakart üreticilerinin Ultra ATA-133'ü desteklemeye başladıklarını
görebiliyoruz. Ama IDE arabirimi yerini daha geniş bir desteğe sahip
olan Serial ATA'ya bırakıyor.

Serial ATA Nedir ?

Serial ATA, masaüstü bilgisayarlardaki, bazı sunuculardaki ve ağa bağlı
depolama cihazlarındaki paralel ATA fiziksel depolama arabiriminin
evrimleşmiş hali olarak düşünülebilir.

Spesifikasyon daha ince, daha esnek kabloların ve daha az iğne
sayılarının kullanılmasına olanak veriyor. Bu da bilgisayar
üreticilerinin sistemlerini yönlendirmesi ve kurulması kolay kablolarla
tasarlamalarını sağlıyor. Bununla birlikte şu an kullanılan Paralel ATA
teknolojisinden daha kolay, daha esnek anakart yönlendirmesini de olası
kılıyor.

Serial ATA II ile daha da geliştirilecek olan teknoloji önümüzdeki
yılların bilgisayarlarının ihtiyaç duyduğu depolama arabirimlerini
sağlamaya aday.Serial ATA Çalışma Grubu şu anda silikon tasarımı,
kablo/konektör, depolama gibi konularda dünya lideri olan 80'den fazla
üye ile oldukça güçlü bir konumda bulunuyor.

ATA'nın Gelişimi:

SATA/1500 kullanıma hazır İlk zamanlarda bir ATA standardından söz
edilmezdi. Çeşitli firmaların tavsiyeleri ve tecrübeleri sonucunda
zamanla anakart üreticileri de destek vererek ATA özellikleri
geliştirildi. Ardından, ANSI (American National Standarts Institude)
tarafından bir standart haline getirildi. Bu gelişmeden sonra Small
Form Factor komitesi ATAPI arabiriminde standartlaşmaya gitti. Böylece
CD-ROM ve sabitdiskler için ATA kabloları geliştirildi. Bu arabirim
sürekli geliştirilerek standartlaştırıldı. Yani amatörce bir yol
izlendi. Örneğin çok önemli olan BUS terminasyonu bu standarda sonradan
eklendi. En son değişiklik ise, hepimizin bildiği 40 damarlı kablodan
80 damarlı kabloya geçiş ile yapıldı. Bu ekstra damar sayısı yüksek
veri transfer hızlarının güvenli yapılabilmesi için geçerli. Çünkü
gerilim iletimi ile veri aktarımda sorunlar yaşanabilir. ATA 100
arabiriminin teknolojik gelişmenin sonuna yaklaşması sonucu yeni bir
arabirim için kollar sıvandı. Ve sonunda Serial ATA standardı
geliştirildi. Bugünlerde birçok veri transfer uygulaması seri
bağlantıyı tercih ediyor. Bu da en çok paralel ATA arabirimini
etkiliyor. Çünkü saniyede 100 Mbyte'lık bir hız ile veri transferi
gerçekleştirebilen bu arabirim teknolojisinin sınırına dayandı. Bu yeni
arabirim Ultra Serial ATA 1500 ya da SATA/1500 olarak adlandırılıyor.

Serial ATA'ya Geçiş:

Paralel ATA gelişimini tamamladı Serial ATA, IDE ATA'nın bir sonraki
adımı olarak görülüyor.Yeni arabirimi geliştiren grup geçtiğimiz
aylarda bu yeni endüstri standardının son rötuşlarını tamamladı. ATA
1.0 olarak adlandırılan bu yeni standart, Intel Developer Forum'da
ilgili kişilere tanıtıldı. Yeni standart sayesinde yeni nesil
sabitdiskler daha yüksek bir performansla çalıştırılabilecek. Intel ve
AMD işlemcileri de bu hız artışından faydalanabilecekler. Kablonun ince
olması sayesindeyse, kasa içindeki hava sirkülasyonu daha etkili hale
gelebilecek ve kasa içi ısı değeri düşebilecek. Bu da sistem kasalarını
daha küçük boyutlara indirebilecek. Yeni seri I/O mimarisi, günümüzde
kullanılan paralel I/O yapısının yerini aldıktan sonra, optik
sürücü/yazıcı ve sabitdisk gibi cihazlara yüksek bir bant genişliği
sunacak. Yeni arabirimin bir çok üretici tarafından desteklenmesi de
önemli bir avantaj... Örneğin, APT, Dell, Intel, IBM ve Maxtor'un yanı
sıra Seagate de bu yeni arabirimi ürünlerine entegre etmeye başladı
bile.

Serial ATA'nın teknik özellikleri: SCSI arabirimine rakip

Bu teknolojinin performans değerlerinin ne olduğu hakkında çok net
bilgi yok. Serial ATA'nın teorik olarak saniyede 600 Mbyte'lık bir veri
transfer oranına ulaşılması gerekiyor. Buna karşın, arabirimi
geliştiren grup, veri transfer hızının en az saniyede 150 Mbyte
olacağını garanti ediyor.
Serial ATA, piyasada bulunan işletim sistemleriyle ve yazılımlarla
uyumlu olmakla kalmıyor, master/slave konseptini de destekliyor. Bunu
Paralel ATA'nın BUS topolojisi ile karıştırmamak gerek. Bu arabirim,
daha çok yıldız topolojisine benziyor. Çünkü yıldız topolojisinde de
olduğu gibi sistemler bire bir bağlanıyorlar. Ayrıca veri iletimi ve
gönderimi, farklı veri yollarından yapılıyor. Nedeni ise, LVDS'nin,
yani simetrik veri iletim tekniğinin kullanılması.

Kablo bağlantılardaki değişiklik: Kablo karmaşasına son

Paralel veri iletiminde hız sadece kısa mesafeli uzaklıklarda
etkiliydi.Uzun mesafelerle veri iletimi gerçekleştiriliyor, ama hız
önemli derecede düşüyordu. Bunun nedeni ise, bit sayılarının uzun
mesafede rasgele hızlarda gitmesi ve bundan dolayı bir karmaşanın
meydana gelmesiydi. Ayrıca, 40 veya 80 iğneli paralel kablolar kalın
olduklarından dolayı, yeterince esnek bir yapıda değillerdi. Bu nedenle
de, kasanın içindeki hava sirkülasyonunu da etkiliyorlardı. Yeni
bağlantının bir diğer özelliği de, paralel bağlantıdan alıştığımız
kalın kablo yerine çok daha ince bir kablo kullanılması.

Dolayısıyla yeni bağlantının pin sayısı da diğer bağlantıya göre daha
düşük. Serial ATA için 6 ya da 8 damarlı bir kablo yeterli. Paralel
kablolarda bu damar sayısı 40 idi, hatta Ultra ATA 66 ve 100'lerin
çıkması ile birlikte damar sayısı da 80'e çıktı. Seri bağlantıda zaman
gecikmesinin yaşanması mümkün değil. Çünkü seri bağlantıda, paralel
bağlantının aksine sinyal iletimi tek bir kanaldan yapılıyor. İğne
sayısının düşük olduğu bu bağlantıda, ses kartı ile CD-ROM arasında
bağlanan kablo gibi incecik bir kablo kullandığından dolayı, hava
sirkülasyonu da olumsuz yönde etkilemiyor.
Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, aşağıdaki resimde sol tarafta
klasik 80pin ATA133 kablosu, sağ tarafda ise 7pin Serial-ATA kablosunu
görebilirseniz. İncelen bu kablolar sayesinde kasa içinde daha iyi hava
sirkülasyonu ile daha sağlıklı bir soğutma ve daha derli toplu sistem
dizaynları yapmak mümkün. Şuan ki ATA133'ün 133MB/s'sine karşılık
Serial-ATA'nın 150MB/s'si arasında bant genişliği olarak
önemsenebilecek bir fark yok. Ancak Serial-ATA teknolojik olarak çok
daha fazla avantaja sahip.

Yeni arabirimin bir diğer önemli avantajı ise, yazılım kurulum
sürecinin azalması ve kablo maliyetlerinin düşürülmesi. Master/Slave
sorununu ile çoğumuz karşılaşmışızdır. Sisteme entegre ettiğiniz bir
IDE cihazı, bu yüzden kullanıcıya dertli anlar yaşatabilir. Paralel ATA
iki adet master mimarisine sahipti. Bu master mimarisine iki adet de
slave dahil ediliyordu.

Bu nedenle günümüzün anakartlarında toplam dört adet IDE cihaz sisteme
bağlanabiliyor. SATA bu soruna teke tek bir çözüm getiriyor. SATA Host
Adaptörü, shadow register setine sahip. Bu register seti, günümüzün
sabitdisklerinde bulunan register setlerini emule ediyor. Bu özellik
sayesinde ATAPI ve ATA komutları, SATA protokollüne dönüşebiliyorlar.
Master/Slave desteği de bu tür bir emulasyon ile yapılıyor. Eski bir
diske sahip olan kullanıcılar, özel geliştirilmiş bir adaptör sayesinde
SATA controller üzerinden çalıştırılabilirler. Kısaca burada
master/slave ilişkisi yok. Yine dört adet cihaz destekleyen bu
bağlantı, paralel arabirimden farklı olarak peer to peer tekniği ile
çalışıyor. Yani, her bir cihaz kendi kablosu üzerinden ve tek bir port
üzerinden bağlanıyor. Böylece host adaptörüne cihaz başına bağlantı
yapılıyor. Bu sayede jumper ayarlaması ve Bus terminolojisi tarihe
karışıyor. Yani, her bir cihaz, diğer cihazdan bağımsız bir şekilde
çalıştırılıyor. Bu standardı destekleyen cihazları konfigüre etmek
gerekmiyor. Jumper ayarı yok. Ayrıca işletim sistemleriyle uyumsuzluk
da söz konusu değil. Buna ek olarak özel sürücüler kurmak da
gerekmiyor. Bu protokolün bir diğer önemli yanı ise, sadece dahili veri
transferler için düşünülmüş olması. Yani USB/USB2 ve Firewire
arabirimleri, harici bağlantılar için yerlerini SATA'ya bırakmıyorlar

Serial ATA II: Ağ uygulamalarına ekstra güç

Henüz Serial ATA 1.0 arabirimi ile doğru düzgün tanışılmadan, Serial
ATA II arabiriminden söz edilmeye başlandı. Geçen aylarda katıldığımız
IDF'de bu konseptin ilk ürünlerini görme fırsatımız oldu. Bu arabirim
çok daha hızlı olduğundan dolayı, ağ donanımları ve sunucular için
düşünülmüş bir teknoloji. Serial ATA 1.0 gibi Serial ATA II de yüksek
bir bant genişliğe sahip. Dolayısıyla bu arabirimin de optik cihazlar
ve veri depolama ürünlerinde kullanılması düşünülüyor. Serial ATA
1.0'da olduğu gibi Serial ATA II de, incecik bir kablo ile veri
aktarımı yapıyor. Ayrıca jumper ya da değişik ayarlamalara da gerek
kalmıyor. Bu sayede, entegre ettiğiniz her bir cihaz, sistem tarafından
otomatik olarak tanınıyor ve çalıştırılması sağlanıyor. Serial ATA II,
iki dönemde gelişimini tamamlayacak. İlk dönemden, sunucu ve ağ
donanımlar etkilenecek. Arabirimin iyice oturması sonucundan da, ikinci
dönem devreye girecek. İkinci dönemde, daha yüksek bir transfer oranı,
yani bant genişliği, üst mertebelere taşınacak. Serial ATA II, Serial
ATA 1.0 arabirimine de uyumlu olacak. Serial ATA II arabiriminin 2003
yılının 2. yarısında tamamlanması hedefleniyor. Bu arabiriminin
gelişmesini sağlamakla görevli olan Serial ATA II Working Group, Serial
ATA 1.0'ı geliştiren grubun aynısı.

IDF fuarında, Serial ATA 1.0 arabirimi için üretilmiş çeşitli ürünler
tanıtılmıştı. Örneğin Adaptec, Serial ATA Controller ve PCI RAID
kartlarını tanıtmıştı. Seagate ise Serial ATA sabitdisklerini
tanıtmıştı. Geçtiğimiz ayda gezdiğimiz CeBIT fuarında Maxtor'un da
Serial ATA diskleri ürettiğini görme fırsatını bulduk.

Sonuç: Serial ATA'ya geçiş hazırlıkları

Yeni arabirime geçiş için bu arabirimi destekleyen ürünlerin fazlaca
piyasada bulunması gerekir. Bu yüzden olsa gerek, SATA adaptörleri
geliştirildi. Bu adaptörler sayesinde, Paralel ATA arabirimli bir disk,
Serial ATA arabirimine göre çalıştırılabilir. Çalışabilmesinin
nedeniyse, paralel sinyal iletiminin bu adaptörler sayesinde seri
sinyal iletimine dönüştürülmesi...

Bu adaptörlerin, seriye geçiş için maliyeti artırması, bir dezavantaj
gibi gözükebilir. Ama paralel kullanımda çok önemli bir yer tutan
bellek ihtiyacının minimuma indirilmesi çok büyük bir avantaj. Bu da
doğal olarak geçiş süresini kısaltır. Bu tür bir gelişme çok güçlü bir
arabirim olan Firewire cephesinde yaşanmıştı ve halen yaşanmaya devam
ediyor. Bildiğimiz gibi Firewire ya da IEEE1394 diye adlandırılan
arabirim, senelerdir piyasada olmasına ve çok hızlı bir arabirim
olmasına rağmen, geniş bir ürün seçeneğine sahip değil.Oysa,
sabitdiskler veya optik sürücüler, Firewire arabirimi tarafından
rahatlıkla desteklenebilir.

Serial-ATA harddiskler çıkana kadar ise ABIT'in SERILLEL ismini verdiği
bir çevirici ile bu soruna çözüm getirilebiliyor. Yukardaki resimde
gördüğünüz çevirici ile standart ATA33/66/100/133 harddisklerinizi
Serial-ATA konnektörü üzerinden kullanabilirsiniz. WinXP altında ATA100
Matrox hardisklerimi bu çevirici vasıtası ile sorunsuz olarak
Serial-ATA üzerinden kullanabildim. İsterseniz sisteminizi bu
Serial-ATA bağlantısı üstünden de boot ettirebilirsiz. Bunun için
BIOS'da bir ayar yok ancak Serial-ATA ile ATA133 RAID aynı fazı
kullandığı için boot aygıtı olarak ATA133 RAID seçtiğinizde
Serial-ATA'daki hdd'nizden de boot edebilirsiniz. Tabii ki ABIT bir
adet SERILLEL'ide IT7-MAX2'nin kutusuna dahil etmeyi unutmamış. En
azından Serial-ATA aygıtlar çıkana kadar bence bu çok iyi bir çözüm.
Teknik açıdan ekstra bir avantajı pek olmasada en azından bizi kablo
demetlerinden şimdilik kurtarabilir.

Kaynak: [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

» Windows Shiny XP Professional V2(Sp3+Tr+Sata+Tema)