A-z ye Donalım!

Yazıcılar, bilgisayar ortamında üretilen sekil, grafik ve yazıların
kağıda aktarılmasını sağlayan araçlardır her yazıcı, kendine özgü bir
mikroişlemci ve sinirli sayıda karakter depolamasına olanak sağlayan
bir tampon bellek taşır. Yazıcıların sınıflandırılmasında temel ölçüt,
karakterlerin basımında kullanılan teknolojik farklılıktır. Bir
yazıcının kalitesini belirleyen ölçütler ise, baskı hızı ve birim
alandaki nokta yoğunluğudur. Renkli baskı yapabilmesi de yazıcı
kalitesini belirleyen bir ölçüt haline gelmektedir. Baskı hızı,
saniyede basılan karakter sayısı ya da lazer yazıcılarda olduğu gibi,
dakikadaki sayfa sayısı ile ölçülür. Çeşitli türdeki yazıcılar
bilgisayara paralel ya da seri olarak bağlanabilir. Bu bağlantıyı
sağlayan arabirimler vardır. Seri bağlantı, halen bazı yazıcılarda
kullanılmasına rağmen, çok yavaş olduğu için, daha hızlı olan paralel
bağlantı tercih edilmektedir. Bilgisayar-yazıcı bağlantısında, veriler
tek yönlü (bilgisayardan yazıcıya) olarak iletilir. Bilgisayar ile
yazıcı arasında bilgilerin yani sıra kontrol işaretleri de
yollanmaktadır. Bu işaretler kullanılarak, yazıcı ile bilgisayar
arasında senkronizasyon ve işlem durumları hakkında bilgi alış verisi
sağlanır. Örneğin, yazıcıda kağıdın bittiği bilgisayara bildirilerek,
kullanılan programın kullanıcıyı uyarması sağlanır. Yazıcı
teknolojileri, gün geçtikçe daha hızlı, daha çok renk verebilen, daha
çok noktadan oluşan ve kaliteli çıkış verebilen ürünler ortaya
koyabilmek için yarışmaktadır. Yazıcılar, farklı ihtiyaçları
karşılayabilecek sekil ve modellerde üretilmektedir. Bunlar, nokta
vuruşlu (matris), mürekkep püskürtmeli (inkjet) ve lazer yazıcılardır.

Nokta Vuruşlu (Matris) Yazıcılar:

Yazıcı türleri içinde en yaygın kullanılanıdır. İğneli yazıcı olarak da
bilinir. Nokta vuruşlu yazıcıların yazma kafası, bir matris seklinde
dizilmiş küçük iğnelerden oluşur. Nokta vuruşlu yazıcılarda bir
karakterin kağıda basılması, yazma kafası içindeki iğnelerin
bilgisayardan gelen sinyallere bağlı olarak hareket etmesi ile oluşur.
İğneler, elektro mıknatısların yardımı ile öne çıkarak, gergin duran
mürekkepli bir şerit üzerinden nokta vuruşlarla bir karakteri tanımlar.
Bu şekilde, şerit üzerinden kağıda karakter basilmiş olur. Bu
yazıcılarda kaliteyi belirleyen faktör yazma kafası içindeki iğnelerin
şayisidir. 9, 18 ve 24 iğnelik yazıcılar bulunmaktadır. Bugün 9 ve 18
iğneli yazıcılar da kullanılmakla birlikte, 24 iğneli matris yazıcılar
daha çok tercih edilmektedir. İğne şayisinin artışı, tek bir karakteri
daha fazla nokta vurusu ile oluşturmayı, dolayısıyla birim alana daha
fazla nokta sığdırabilmeyi sağlar. Bu ise, iğne şayisinin artması ile
kalite arasındaki paralelliği ortaya koymaktadır. 9 iğneli yazıcılarda
ortalama çözünürlük, 216 x 240 dpi (dot per inch/ inç basına nokta
sayısı) kadardır. Tüm yazıcılarda olduğu gibi nokta vuruşlularda da bir
tampon bellek bulunmaktadır. Nokta vuruşlular için bu bellek genel
olarak 4kb ile 32kb arasındadır. Karakter çeşitliliğinin oluşturulması,
bold karakterler için, aynı alana iğnelerin çift vuruş yapması ile,
italik harfler için ise, farklı bir iğneler matrisi kullanılması ile
gerçekleşir. Bu nedenle matris yazıcılarda karakter (font) sayısı çok
azdır. Son yıllarda nokta vuruşlu yazıcıların renkli olanları da
üretilmiştir. Yazma şeritleri birkaç renkten oluşan bu modeller,
özellikle renk gerektiren grafikler için kullanılır. Genellikle
kırmızı, sarı ve mavi bantlar

Taşıyan şerit, değişik renkler gerektiğinde, ikinci bir motor yardımı
ile aşağı yukarı hareket ettirilir. Ancak bu şekilde iyi bir renk
kalitesi alma olanağı yoktur. Renkli matris yazıcılar, yoğun renk
kalitesi gerektirmeyen işlerde kullanılabilir. Nokta vuruşlu yazıcılar,
normal kağıt kullanabilmelerinin yansıra, kenarlarında delikler bulunan
ve "sürekli form" adı verilen özel kağıtlara da baskı yapabilmektedir.
Nokta vuruşlu yazıcılar, fatura kesmek gibi çok kopya gerektiren baskı
işlemleri için idealdir.

Mürekkep Püskürtmeli (Inkjet) Yazıcılar:

Bu yazıcılar, yazma kafaları delikler matrisinden oluşan yazıcılardır. Bu yazıcıların yazma kafasının ardında özel bir

Mürekkep içeren hazne bulunur. Bu hazneye kartuş adı verilir.
Kartuştaki mürekkebin özelliği ise, manyetize edilebilmesidir.
Bilgisayardan gelen komutlara bağlı olarak haznenin belli bölgeleri
manyetize edilir. İçerdeki sıvı mürekkep, bu bölgelere denk düsen
deliklerden dışarı fırlatılır. Isıtılarak fırlatılan mürekkep kabarcığı
doğrudan doğruya kağıt üzerine yapışır. Mürekkep püskürtmeli yazıcılar,
yazma kafası bakımından, iğneler matrisinden oluşan nokta vuruşlu
yazıcılardan temel olarak ayrılırlar. Diğer yandan nokta vuruşlu
yazıcılar ile benzesen yönleri de vardır. Bunlardan ilki özellikle
mürekkep kullanma şekilleridir. Diğeri ise yazıları karakter karakter
basmalarıdır. Püskürtmeli yazıcıların nokta vuruşlulara göre en önemli
üstünlükleri baskı kaliteleridir. Ancak yine de bir lazer yazıcı kadar
iyi baskı yapamamaktadır. Nokta vuruşlularda olduğu gibi, karbon kağıdı
ile baskı çoğaltmaya olanak vermez. Mürekkep püskürtmeli yazıcılarda
renkli baskı da yapılabilmektedir. Temel üç renk, üst üste aynı noktaya
basıldığında diğer renkler elde edilir. Bazı modeller dışında renkli ve
siyah kartuşlar ayrı ayrı bulunmaktadır. Mürekkep püskürtmeli
yazıcıların çözünürlüğü ise, 75 ile 600dpi arasında değişmektedir.
Püskürtmeli yazıcılarda bulunan tampon bellek, l6kb ile 4mb arasındadır.

Lazer Yazıcılar:

Lazer yazıcılar, su ana kadar üretilenler içinde, hızlı ve kaliteli
baskı yapabilen, en iyi yazıcılardır. Üretildiğinden beri masaüstü
yayıncılık alanında vazgeçilmez bir araçtır. Bu yazıcılardan, matbaa
kalitesinde çıkış alınabilmektedir. Özellikle aydınger ya da asetat
üzerine çıkış alınabilmesi önemli bir özelliğidir. Çünkü bu yolla baskı
öncesi hazırlık aşamalarının yerine getirilmesi sağlanabilmektedir.
Lazer yazıcılar, fotokopi makinelerine benzemektedir. Lazer

Yazıcılarda da fotokopi makinelerinde olduğu gibi toner
kullanılmaktadır. Toner tanecikleri, bilgisayardan gelen veriler
yardımı ile kağıt üzerine basılır. Her bir toner taneciğinin bir
noktadaki yoğunluğu çözünürlüğü ifade etmektedir. Çözünürlük, dpi (dot
per inch/ inç basına nokta sayısı) olarak gösterilen bir değerdir.
Bugün yaygın olarak 600 dpi'lik lazer yazıcılar kullanılmaktadır.
Yazıcının belleğinde oluşturulan sayısal sayfa görünümü, lazer
tabancası yardımı ile tambur üzerine aktarılır. Tamburun, lazer
ısınıyla manyetize edilen bölümlerine toner yapışır. Bu şekilde,
tambura değen kağıt üzerinde, istenilen karakter ve grafikler oluşur.
Lazer yazıcıların sessiz çalışmaları, kalite ve hızlarının yanında en
büyük özellikleridir. Lazer yazıcıların bir dezavantajı, sürekli form
kullanamamasıdır.

Bu yazıcıların hızı, ppm (page per minute/dakikadaki sayfa sayısı) ile
ölçülür. Diğer yazıcılarda olduğu gibi lazer yazıcılar da bir
mikroişlemci ve bellek taşımaktadır. Bellek 512kb ile 4mb arasında
değişmektedir. Lazer yazıcıların renkli baskı yapabilenleri de
üretilmektedir.Standart bir yazıcı ile çizilmesi mümkün olmayan resim
ve grafiklerin çizilmesi için kullanılan bir çıktı aygıtıdır. Özellikle
mühendislik ve mimarlık alanlarında ayrıntılı planlar ve karmaşık
tasarımlar için kullanılan çiziciler, bilgisayara seri porttan
bağlanır. Çizicinin bütün yazıcılardan temel farkı, baskı yaparken
kullandığı araçtır. Yazıcılar kağıdın üzerine birtakım harf ve
karakterleri ya da noktaları basarken, toner ya da mürekkep kartuşu
kullanır. Çiziciler ise, kağıdın üzerine şekilleri çizmek için bir
kalem kullanır. Bu kalem çeşitli renklerde olabilir. Çiziciler,
yazıcılardan çok daha büyük boyutlardaki kağıtlara baskı yapabilir.
Standart bir çizici kağıdının boyutları, 21.59x27.94 cm ile
91.44x121.92 cm arasındadır. Çiziciler daha çok cad (computer aided
design/bilgisayar destekli tasarım) yazılımları tarafından
desteklenmektedir. Bilgisayardan gelen verilere göre, çizicideki
kalemlerin hangi noktadan çizmeye başlayıp hangi noktada duracakları
belirlenir. İki tür çizici çeşidi vardır:

Drum Çizici:

Çizim sırasında kağıt da kalem gibi hareket eder. Drum çizici modelleri, daha büyük kağıtlarla çalışma olanağı tanır.

Flatbed Çizici:

Bu çizicilerde kağıt sabittir. Kağıdın sabit tutulduğu modellerde, çizimler daha hassas ve kesindir.

Ses Kartları

Ses kartları, bilgisayarlarda bir zamanların beeep sesinin ötesinde,
olağanüstü sesler sunabilen kartlardır. Bilgisayar hoparlöründen çıkan
basit sistem sesleri de ses kartları yardımıyla yükseltilebilir. Ses
kartlarının harici hoparlörleri bulunmaktadır. Ses kartları, genel
olarak 8 ve 16 bitlik olabilmektedir. Bunlara, sound blaster ve sound
blaster16 örnek verilebilir. 32 ve 64 bitlik ses kartları da
bulunmaktadır. Her alanda olduğu gibi bu alanda da çeşitli standartlar
vardır. Ses kartınız sound blaster ise hiçbir uyum problemi çıkarmadan
kullanılabilir. Hemen hemen tüm bilgisayar programları sound blaster'i
desteklemektedir. Sound blaster'dan sonra gelen ses kartı standardı ise
adlib'dir. Ses kartları, bilgisayarların birkaç ses çıktısı verebilen
özel ses birimleri haline gelmiştir. Ayrıca bir mikrofon ya da bir
müzik aygıtından girilecek sesler bilgisayar üzerine işlenebilir. Çıkış
güçleri ortalama 3-5 watt arasındadır. Gelişmiş ses kartları yardımı
ile bilgisayara sesle kumanda etme olanağı da ortaya çıkmaktadır. Sound
blaster16 pro ile gelen bir yazılım yardımı ile Windows ortamında tüm
komutlar sesli olarak verilebilir. Ancak bir sesin tanımlanması hiç de
kolay değildir. Örneğin bir komutun uygulanması için, komutu veren
kişinin çok farklı şekillerde o komutu tekrar etmesi gerekmektedir.
Ancak gelişmekte olan teknoloji, bu sorunları asarak bilgisayarların
sesli kontrol edileceği günleri müjdelemektedir. Ses kartları, gelişen
oyunlar ve Windows’un sunduğu olanaklar ile birlikte bir bilgisayar
için vazgeçilmez olmaktadır. Ses kartları ile birlikte video / grafik
uygulamalarının gelişmesi ile çoklu ortam (multimedia) kavramı
doğmuştur. Çoklu ortam metin, ses, grafik ve videonun bir arada
kullanılmasıdır. Çoklu ortam, yakin vadede bir bilgisayar için
vazgeçilmez bir standart halini almaktadır.

İletişim Birimleri

İletişim birimleri, bilgisayarın klavye ve fare dışındaki diğer
bilgisayarlara ve elektronik aletlere bilgi göndermeye ve onlardan
bilgi almaya yarayan, bilgi alışverişini sağlayan birimleri, seri ve
paralel giriş –çıkış birimleridir. Bilgisayarlarda iletişim, seri ve
paralel olarak gerçekleşmektedir.

Seri İletişim

Bilgisayara verileri bir dizi seklinde göndermek ve aynı şekilde almak
için oluşturulmuş bir giriş/çıkış kapısıdır. Seri çıkış, bir kablo
üzerinden verileri bir sıra halinde, her seferinde 1 bit olmak üzere
yollar. Verilerin transfer edildiği kablolar iki tanedir. Bu şekilde
bir kablodan veri gönderilirken diğerinden veri alınabilir. Seri giriş
-çıkışlara modemler, fareler ve yazıcılar bağlanır. İki bilgisayar
arasına bir seri iletişim kablosu bağlayarak, bunlar arasında veri
transferi gerçekleştirilebilir. Seri giriş -çıkışlar kısaca com port
(communication port/iletişim portu) olarak adlandırılırlar. Bir
bilgisayarda birden fazla seri giriş –çıkış bulunabilir. Bu çıkışlar
coml, com2, vb. Diye adlandırılır. Standart bir bilgisayarda,
artırılabilmekle birlikte, çoğunlukla iki adet seri giriş -çıkış
bulunmaktadır. Bilgisayarın seri giriş -çıkışlar rs-232c (electronics
industries association reference standard 232 version c) olarak bilinen
uluslararası standartla uyumludur. Seri giriş -çıkış konektörleri, 9 ve
25 pinlidir.

Hand Shake: bilgisayar ile çevre birimleri arasındaki gerekli
iletişimin sağlanabilmesi için, veri alışverişinden önce yapılan
hazırlık işaretleşmesine el sıkışma (hand shaking) denir.

Paralel İletişim

Seri giriş -çıkışlarda olduğu gibi paralel çıkışlarda da veri
gönderilir. Ama bir seferde 1 Byte, her biri 1 bit olmak üzere 8
kanaldan gönderilir. Bitler aynı anda gönderildiğinden, kablo üzerinde
birbirlerine paralel olarak gönderilmiş gibi olur. Paralel giriş
-çıkış, adını da bu durumdan almaktadır. İlk olarak centronics firması
tarafından geliştirilen paralel giriş -çıkışlar, centronics arabirimi"
olarak adlandırılmıştır. Paralel çıkışlara genellikle yazıcılar
bağlanmaktadır. Bu çıkışlar LPTl, LPT2, vb. Diye adlandırılır.
Bilgisayarların çoğunda tek bir paralel çıkış (LPT1) bulunmaktadır.
Seri giriş -çıkışa göre daha hızlıdır. Ancak kablo uzunluğu arttıkça,
paralel çıkışların güvenilirliği azalır. Aradaki mesafenin uzaması,
paralel olarak gönderilen verilerin birbirleriyle karışması (crosstalk)
olasılığını artırır. Bu nedenle, yazıcı kabloları belirli bir uzunluğu
asmaz. Uzun mesafeli veri iletişiminde ise seri çıkışlar tercih
edilmektedir.

Modemler

Modem, sözcük yapısı olarak, modülatör ve demodulator sözcüklerinin ilk
hecelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Modemler, doğrudan ya da
telefon hattı ile bilgisayarları birbirlerine bağlar. Böylece dünyanın
her yerindeki bilgisayarlar birbirleri ile veri alışveriş inde
bulunabilir. Modemlerin hızları, bps (bits per second/saniyede
aktarılan bit sayısı) olarak ölçülür. Standart olarak, 300, 1200, 2400,
4800, 9600, 14400, 28800, 33600, 56000 bps sıralaması geçerlidir.
Günümüzde 2400 bps'in altında modem kullanılmamaktadır. Çok hızlı bir
modem bile ancak telefon hattının izin verdiği hızda bağlanabilir. Su
anki telefon hatları ile en fazla 28800 hızında bağlanılabilmektedir.
Modemlerde iletişimi belirleyen unsurlar arasında, hızın yani sıra
protokoller de vardır. Bunlar, yazılım ya da donanım ile sağlanan
sıkıştırma (compression) ve hata düzeltme (error correction)
protokolleridir. Bu protokollerden en yaygın kullanılanları şöyledir:
hata düzeltme, mnp2-4 (microcom networking protocol) / v.42; sıkıştırma
ise mnps / v.42bis'tir. Mnp2-4 protokolü hat gürültüsü (line noise)
olduğunda etkin kullanım sağlar. V.42bis protokolü ise, metin ya da
kolay sıkıştırılan dosyaların transferinde etkin kullanım sağlar.
V.42bis'in dosyaları, arj ya da zıp dosyaları kadar iyi sıkışmış
değildir. Bu nedenle daha çok arj ya da zıp dosya türleri tercih nedeni
olur. V.42bis protokolünün bir başka özelliği ise, modemlerin daha
hızlı görünmesini sağlamasıdır. Örneğin 14400 modem 57600 bps gibi
görünür. Modemler ilk ortaya çıktığında, sadece veri transferini
sağlamaktaydı. Günümüzde ise modemler kullanıcılara faks işlevini de
sunmaktadırlar. Faks/modem kartları, standart bir faks cihazı ile
yapılabilecek işlerin ve birçok durumda daha fazlasının da yapılmasını
sağlayabilecek işleve sahiptir. Faks/modem kartları, class1 ve class2
olarak iki grupta ele alınır. Bugün yararlanılan faks programları
oldukça gelişmiştir. Bu programların işlevlerine, bir veritabanına
girilmiş numaralara sırayla faks çekebilme, her birine özel işlemler
yapabilme, meşgul olan numaraların tekrar aranmasını sağlama ve gelen
fakslardan veri toplayabilme işleri örnek olarak gösterilebilir. Tüm
bunların yapılabilmesi, kullanılan yazılımın gelişmişliğine bağlıdır.
14400 bps ve üstü modemlerin birçoğu son zamanlarda ses desteği de
sağlamaktadır. Bu modemler özel yazılımlar ile bir telesekreter gibi
kullanılabilir. Hatta etkileşim olarak hizmet verenleri de vardır. Bu
tür modemler yoluyla yönlendirilebilen ses uygulamaları
geliştirilebilir. Bu işlem ise, kullanıcıların yapacağı seçimler
doğrultusunda gerçekleştirilir. Örneğin, yapılacak seçim doğrultusunda,
kullanıcıların gelen mesajları dinlemesi sağlanabilir.

Modemler, Dahili (Internal) Ve Harici (External) Olmak Üzere İki Çeşittir.

Dahili Modemler: dahili modemler, bilgisayara takılan diğer kartlar
gibi, kasa içinde bir yuvaya takılır. Modem kartının üzerindeki iki
çıkıştan biri telefon hattına, diğeri ise telefon aygıtına bağlanır.

Harici Modemler: harici modemler ise, ayrı bir aygıt seklindedir. Bu
nedenle, bilgisayara, seri çıkışların birinden ara kablo yardımı ile
bağlanır. Bilgisayarın dışında olduklarından elektriği bilgisayardan
alamazlar. Bu nedenle bir adaptörleri vardır. Bağlantı işlemi, telefon
hattının modeme ve modemden de telefon aygıtına bağlanma yoluyla
gerçekleşir.

Bilgisayar Yardımcı Kartları

Ethernet Kartları
Ethernet kartları network sistemlerinde kullanılan bilgisayarlar
(terminaller ve ana bilgisayarlar) arasındaki iletişimi sağlayan
devrelerdir. Ethernet kartlar 8, 16 ve 32 bit'lik olabilmektedir.
Ethernet kartları çeşitli bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümler:

UTP (Unshielded Twisted Pair) Port: bir kablo bağlantı çeşididir. Bu
kablo yardımıyla yapılan, bilgisayarlar arası bağlantı ana bilgisayara
bağlı dağıtıcı aygıtlar (multiplexer) yardımıyla terminallere dağıtılır.

Led Indicators: bu ışıklar (Led) yardımıyla giden-gelen veriler, çakışma, kablo kopukluğu gibi durumlar gözlenir.

Socket For Optional Boot Rom: sistemin Ethernet kart üzerine takılan
bir rom devre yardımıyla açmasını (ana bilgisayara bağlanması) sağlayan
bootrom' un takıldığı yuvadır.

BNC Port: yaygın olarak kullanılan bir bağlantı çeşididir. Kısa
mesafelerde kullanılır ve ucuzdur. Çeşitli bilgisayarların aynı hat
üzerinden seri olarak bağlanmasını sağlar.

Jumper Ayarları: Ethernet kartlar üzerinde çeşitli Jumper ayarları
bulunmaktadır. Bu Jumper ayarları boot rom seçimi, kablo mesafesi, IRQ,
I/O base adress v.b ayarlamalar içindir. Bazı Ethernet kartlarda Jumper
bulunmamaktadır. Yapılacak ayarlamalar, kartla birlikte gelen bir setup
yazılımı yardımıyla yapılır.

SCSI Arabirimi Kartı

SCSI (Small computer system interface), bir disk arabiriminin ötesinde
çok çeşitli çevre birimlerini denetleyen bir aygıt yöneticisidir. SCSI,
kendi üzerindeki BIOS yardımı ile bilgisayarın BIOS’ undan bağımsız
olarak çeşitli çevre birimlerini yönetmektedir. SCSI, CD-rom, sabit
disk, disket sürücü, teyp yedekleme birimi gibi art arda bağlanmış 7
adet aygıtı denetleyebilir.
-----------------------------------------------
Televizyon Ve Radyo Kartları

Bu kartlar takıldığında bilgisayardan televizyonu seyredebilir ve radyo
dinleyebilirsiniz. TV ve radyo kartı ayrı birer kart olabildiği gibi
tek bir kart üzerinde ikisi de olabilmektedir. TV kartı ile görüntüler
resim olarak yakalanabilir. Ayrıca kamera bağlanıp görüntü
aktarılabilir ve video konferans yapılabilir.

Bazı Donanımların Püf Noktaları

Sabit Disk Püf Noktaları

• sabit diskler darbelere karşı son derece duyarlıdır. Bir disk 10
cm'den düşse bile hasar görebilir. Bu durumda disk kafası disk plakası
üzerinde zıplar ve küçük partiküller koparır. Bu partiküller disk
içinde dağılarak kafanın daha fazla zıplayıp zamanla daha fazla zarar
oluşmasına yol açar. Bu da disk üzerinde yazılan bilgilerin
okunamamasına, hatta işletim sisteminin (yani bilgisayarın)
açılmamasına yol açar. Bu yüzden bilgisayarınızı darbelere karşı
korumalı, disk söküp takarken dikkat etmelisiniz.

• yeni bazı disklerde darbe koruma sistemi vardır. Bunlarda disk kafası süspansiyonludur. Bu tür diskler tercih edilebilir.

• bazı diskler (özellikle de yüksek devirli olanlar) aşırı ısınabilir.
Bu yüzden ve diğer aygıtlar titreşimli çalışabileceğinden, diski kasa
içinde başka bir aygıtla taban tabana yerleştirmemekte fayda vardır.

• disk üzerinde dosyalar çok dağınık bir biçimde yer alabilir. Çünkü
bir dosya yazılırken ilk boş bulduğu sektöre yazılır. O yer dolarsa
geri kalanı başka bir yerdeki sektöre yazılabilir. Çünkü arada yazılıp
silinen dosya ve programlar boşluklar yaratır. Bu da diskten okuma
hızını yavaşlatır. Disk birleştirme yazılımları ("defrag" yazılımları)
bu sorunu ortadan kaldırarak diskteki dosyaları yanaşık düzen dizer.
Örneğin, Windows 9x ile birlikte disk Defragmanter adli böyle bir
yazılım gelmektedir.

• diskler formatlanarak veri yazılıp okunmaya hazır hale getirilir. Her
işletim sistemi bunun için diskleri "cluster" adı verilen mantıksal
bölmelere ayırır. Dosyalar da bu bölmelere yazılır. Örneğin, Windows
98'de artik 32k'lik bölmeler kullanılmaktadır. Bu sisteme fat32 adı
verilir. FAT, dosya atama tablosu (File Allocation Table) anlamına
gelir. Yani bu sistem dosyaların disk üzerindeki adreslerini tutar.
Ancak diskte bazen dosyalarda bozulmalar olur ve dosya adresleri
belirlenemez hale gelir. Windows ile gelen scan disk veya ayrıca satın
alınan norton disk Doctor ve Tiramisu gibi yazılımlar bu hataları bulup
onarmaya çalışırlar. Bazen dosyalar çok karışır, düzeltilemez. Diskin
tekrar formatlanıp işletim sisteminin yüklenmesi gerekir. Bu yüzden
işler çok karışmadan düzenli aralıklarla (örneğin haftada bir) Scan
Disk ve Disk Defragmanter programlarını çalıştırıp diski düzenlemekte
fayda vardır.

• bir disk iki mantıksal bölüme ayrılabilir. Böylece bir disk iki ayrı
sürücü halinde ayrı ayrı formatlanabilir. Bunu Windows/Command
klasöründe gelen fdisk programı ile yapabiliriz. Ancak hem formatlama
hem fdisk işlemi diskteki tüm bilgileri siler.

• bir diskteki dosyaları sildiğinizde dosyalar değil, aslında adresleri
silinir. Yani norton unerase gibi programlarla silinen dosyaları geri
kurtarmanın yolu vardır. Ancak bu işlem dosyanın silinmesi üzerinden
çok geçmeden yapılmalıdır. Çünkü diske yeni dosyalar yazıldıkça,
adresleri silinen dosyaların üzerine yazılıp bunları kurtarılamaz hale
getirilebilir. Neyse ki Windows 9x'te sildiğiniz dosyalar önce geri
dönüşüm kutusu adı verilen özel bir klasöre aktarılır. Bu kutuyu
boşaltmamışsanız, içindeki dosyaları geri alma şansınız vardır.

Bellek Püf Noktaları

• bazı bellekler pc100 olarak etiketlenmesine karşın bu standarda uygun
değildir. Sistem veri yolunuz 100 MHz ise (örneğin Pentium II 350 ve
üzeri işlemci kullanıyorsanız) 6-8 nanosaniye hızında, kaliteli sdram
bellek almaya özen gösterin. Aksi halde sistem çökmeleri, Windows
kurulurken hata mesajları ve uyumsuzluklar bas gösterebilir.

• farklı tipte bellekleri karma olarak kullanmanızı önermeyiz. Çünkü
sis tem düşük hızda olanın hızına ayak uydurur. Bunun ötesinde, uzun
vadede bu belleklerin dehidrasyona uğrayacağı, yani içlerindeki mikro
devrelerin aşınıp belleğe zarar vereceği söyleniyor.

• iki sdram bellek kullanırken bilgisayar açılmıyorsa aralarında bir boş yuva bırakın.

• günümüzde ortalama bir bilgisayarda yeterli bellek kapasitesi 256
MB’a ulaştı. Bellek kapasitesini yükseltmek bilgisayarınızı her zaman
hızlandırmaz.

Ekran Kartı Püf Noktaları

• iyi bir ekran kartı kullanıcısı olmanın püf noktası yeni sürücülerini
takip etmekten geçer. Sağ olsunlar, çoğu firma neredeyse ayda bir yeni
sürücü çıkarır. Üretici veya distribütör firmanın web sitesini sık sık
ziyaret etmeyi unutmayın.

• ekran kartınız için asil sürücüyü üreten firma, kartın üreticisidir.
Ancak kart için işlemci üreten firma da zaman zaman "generic", yani o
işlemcinin bulunduğu tüm kartlarda kullanılabilecek sürücüler
geliştirirler. Bu sürücüler bazen kartın daha hızlı çalışmasını, bazen
o ana kadar desteklenmeyen oyunları desteklemesini sağlar. Öte yandan
kartın üreticisi de kendi sürücülerine kartına özgü eklentiler yapar
(ayarlar, TV çıkış özellikleri vb. İçin). Yani "generic" sürücülerle bu
özellikleri kullanamama olasılığı da var. En iyisi her iki tarafı da
takip edip sizin için en uygununu kullanmaktır.

• ekran kartınızı kurmayı iyi öğrenin. Çünkü bazı kartlar basit bir
setup programının çalıştırılması ile kurulurken, bazıları epey
zorlayıcı oluyor.

• ekran kartı işlemcileri de overclock edilir (normal çalışma hızının
üstünde çalıştırılır). Hatta yeni kartların çoğunda bu işlem için
gerekli yazılım kartın sürücüleri ile birlikte geliyor. Ama kartın
güvenilir çalışması açısından bunu acemi kullanıcılara önermeyiz.

• çoğu yeni grafik kartı gerçek performansını güçlü bir CPU ile gösterir.

• günümüzde iyi bir grafik kartı OpenGL API’ sini tam anlamı ile
desteklemesinden anlaşılıyor. Bazen bir iki oyunda OpenGL API’ sinin
kullanılmasını sağlayan minigl sürücüler (genelde kartın işlemcisini
üreten firma tarafından) çıkıyor ama daha kapsamlı bir destek OpenGL
icd olarak adlandırılan sürücülerle geliyor. Bu yüzden OpenGL icd
sürücüsü olmayan kartlar biraz küçümsenir.

• oyunların bazıları 16 bit renk derinliğinde çalışır, Windows’tan renk çözünürlüğünü 16 bite getirmeniz gerekebilir.

• normal Windows kullanımında Windows’un denetim masası / görüntü
özellikleri / ayarlar bölmesinden çözünürlük, tazelenme hızı ve renk
derinliği ayarları ile oynayarak sizin için en uygun ayar
kombinasyonunu bulabilirsiniz.

• yine tekrarlayalım: ekran kartları çok derin ve her bir detayı ayrı
ayrı incelenip hakkında sayfalar dolusu yazı yazılabilecek bir konu.
Burada temel bilgiler aldıktan sonra dergilerde yayımlanan yazılan
takip etmeyi unutmayın.

Monitör (Ekran) Püf Noktaları

• iyi bir monitör, yüksek çözünürlüklerde titreşimsiz çalışır. 14 inç
bir monitör için 800x600, 15 ve 17 inch için 1024x768; daha üzeri için
1280x1024 ve üzeri çözünürlükler önerilir. Bu çözünürlüklerde tazelenme
hızı 70 Hz'in altına düşmemelidir (85 Hz olabilir).

• bir monitörün kalitesi, aynı zamanda ekranın her tarafında çizgileri
düz gösterebilme, renkleri dağıtmama, metin ve grafikleri net
gösterebilme, renkleri canlı gösterebilme becerilerine bağlıdır. Önce
üzerindeki düğmelerle en uygun ayarları yapılmalıdır.

• bazen ekran kartınız ile monitörünüz uyuşmayabilir. Bu durumda
monitör açılmayabilir veya desteklediği çözünürlükleri göstermeyebilir.
Monitörlerin de sürücüleri olabilir (özellikle de iyi marka ismine
sahip olanların). Bunları denemenizi, ise yaramıyorlarsa monitör ve
ekran kartı üreticisinin web sitelerinden bilgi almanızı öneririz.
Bazen Windows Registry bölümünde yapılacak bir ayar bu sorunları
giderebilir.

• düz kare monitörler daha iyi görüntü verir. Ayrıca yansıma önleyici
kaplama, TCO 95, MPRII gibi enerji ve ergonomi standartları bir
monitörün kalitesi hakkında fikir verir