Ana kart,Modem ...vb. Çeşitli bilgiler

Konu: Ana kart,Modem ...vb. Çeşitli bilgiler Perş. Haz. 05, 2008 6:59 pm

Anakart (İngilizce: mainboard veya motherboard), bilgisayarın birincil ve en merkezi baskı devresidir.

Tipik bir anakart, bilgisayarın işlemci ve bellek slotları, ses kartı,
grafik kartı, ethernet kartı gibi aygıtlar için genişleme yuvaları,
parçaların birbirleri arasında iletişimini üstlenen kuzey ve güney
köprülerinin tümünü üzerinde barındırır. Bununla birlikte, bazı
komponentler anakart ile bütünleşik (onboard) olabilir. Bu duruma ses
ve ethernet kartlari için çok sık, grafik kartı için biraz daha az, CPU
ve RAM için ise pek nadiren rastlanır, ve bu sistemler genellikle çok
küçük yapıda sistemler veya notebooklardır.

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Tanım

Modem, tanım olarak "Modulator" ve "Demodulator" kelimelerinin
birleşiminden üretilmiştir. Uzak mesafelerde bulunan iki elektronik
sistemin birbirleri arasında haberleşmesini sağlayabilmek için dizayn
edilmiş aygıtlardır.

Uzak bir mesafeye veri göndermek istenildiğinde ilk akla gelen,
haberleşmesi gereken iki elektronik sistemin arasına bir kablo
çekmektir. Bu iki sistem arasında giden, gelen veriler sayısaldır.
Bilgisayar sistemi de elektronik ve tanınan bir sistem olduğuna göre
açıklamaları iki bilgisayar arasında haberleşmeyi örnek vererek
yapalım. Bilgisayarlar ikilik sayı sisteminde çalıştığı için bu veriler
sadece 1 ve sıfırlardan oluşur.
Yani bunu elektriksel olarak düşünürsek:

-Elektrik var yani 1,

-Elektrik yok yani 0,

şeklinde verilerin elektriği açma kapama yolu ile transfer edildiğini
düşünebilirsiniz. Basitçe TTL seviyede sayısal haberleşmede 0 ile 2
volt arası "0" olarak değerlendirilir. 2 ile 5 volt arası ise "1"
olarak değerlendirilir. Bu durumda veriler basit bir kablo ile iki
bilgisayar arasinda TTL voltaj standardını kullanarak basitçe
haberleştirilebilir. Bu şekilde veriler 1 m mesafeye iletilebilir.
Fakat bu mesafeden sonra çevresel etkenler ve kablonun direncinden
dolayı, iletilen voltajda değişimler dalgalanmalar, yani parazit
oluşur. Karşı tarafa giden veriler ya yanlış gider, ya da hiç gitmez.
Bu durumda uzak mesafeye kablo ile veri iletmek özel yöntemlerle
sağlanabilir.

Bunun için birçok metod vardır. Bu metodlar voltaj
seviyelerinin değiştirilmesi, frekans modülasyonu, genlik modülasyonu,
kablosuz olarak radyo frekanslarını kullanma, ışık ile fiber optik
kablolardan gönderme ve daha icat edilmiş veya edilebilecek tüm veri
gonderme metodları olabilir.
Genel olarak modem, sayısal verilerin uzun mesafelere aktarılması ve
elektronik sistemler arasındaki haberleşmeyi sağlayabilmek için dizayn
edilmiş dönüştürücü bir cihaz olarak nitelendirilebilir.

Seri Port Haberleşmeli Analog Telefon Hatlarını Kullanan Modemler

Modem telefon hattı üzerinden her iki yöne ses
bandında 300 ila 3000 Hz arasında analog sinyaller gönderir. Bu iki
frekans bandı arasına analog ses dalgalarıyla veri paketlerini iletir.
Bu iletişimi seri portlardan yapar. Bu portlar her bilgisayarda
mevcuttur. Standart olarak seri kapı (COM 1), mouse bağlanması içindir.
Bazı sistemlerde mouse. PS/2 arabirimi üzerinden bağlandığı için COM1
işgal edilmez. Com Portlar 9 ve 25 pinlik erkek konnektörlerden
yapılmıştır. Bazı sistemlerde her ikisinin de olmasına karşın,
bulunmama ihtimali de mevcuttur.

Modemle birlikte bilgisayar bağlantısı için uygun
jaklı bir kablo verilir (RS-232). Bilgisayar başka bir bilgisayar veya
ağ ile iletişim kurabilmesi için ya bir ağ adaptörüne veya çevirmeli
bir ağ bağlantısı kurabilmek için modeme ihtiyaç vardır. Ağ adaptörleri
genellikle yakın mesafede hızlı ve güvenli veri iletişimi için
tasarlanmıştır. Bu şekilde bir bağlantı için size uygun bir ağ yazılımı
veya işletim sistemi tarafından desteklenen bir bağlantı türü
gereklidir. Ama araya uzak mesafeler de girerse işiniz biraz
zorlaşacaktır. İki ayrı şehirdeki bilgisayarı birbirlerine bir ağ
kablosuyla bağlayamayacağımızdan ya Turpak'tan kiralık bir hat
alacaksınız veya işiniz kısa sürecekse normal telefon hatları üzerinden
veri aktarımım seçeceksiniz. Bu iş için en pahalı seçenek de budur. Ama
başka çareniz de yoksa eliniz mahkumdur. İşte bu tür bir bağlantı için
size gereken donanıma kısaca modem adı verilir. Modemleri kısaca
bilgisayarımız ile başka bir bilgisayar arasında veri iletişimi
yapabilen ek parçalar olarak düşünebilirsiniz.

Günümüz teknolojisinde artık veri iletişimi basit dosya transferi ile
sınırlı kalmayıp birçok genel amaç için kullanılabilmektedir. Bunların
başında internet, BBS bilgi bankaları, elektronik posta (e-mail) vs.
gelir. Modemler, Türk Telekom'un sunduğu iki telli telefon hatları
üzerinden çalışabildiği gibi kiralık özel hatlarda (Leased Line) GSM
şebekelerde ve diğer digital veri iletişini yapabilen şebekelerde
çalışabilirler. Ayrıca VOICE özelliği olan modemler telesekreter olarak
sesli mesaj kutusu ve fax back olarakta kullanılmaktadır.

UART

Seri kapıların kalbi olan chip'e UART (Universal Asynclironous
Recciver/Transmitter) adı verilir. UART'ın 8250, 16450. l6550 şcklinde
adlandırılan modelleri vardır. Bu chip'in cinsine göre de dış ortana
yani modemin gönderebileceği en yüksek hız yaklaşık olarak şu
şekildedir.

UART Chip modeli Seri veri hızı

16550 = 115.2 ya da 57.6Kbps

16450 = 38.4Kbps

8250 = 19.2Kbps

Tabloyu incelediğinizde göreceğiniz gibi 28800 veya
33600 olarak satılan bir modem için ihtiyacınız olan minimum UART
chip'i 16550'dir. Daha düşük hızları destekleyen bir chipe sahip bir
sistem iyi bir performans elde edemez. Sisteminizdeki UART chipini
DOS'la gelen MSD programını çalıştırarak rahatlıkla öğrenebilirsiniz.
Eğer sisteminizdeki UART chipi 16550 değilse alacağınız modemin dahili
bir modem olması da işinizi görecektir. Dahili modemlerde UART modemin
üzerindedir. İletişim esnasında yeriler UART üzerinden seri kapısına,
oradan da seri arabirim kablosu vasıtasıyla modeme gelir. Veri
iletiminde işlenen veriler bilgisayarın seri kapısına oradan da modeme
gelir. Modemin bu veriyi iletebilmesi için hat üzerinde karşı modemle
bağlantı kurması gerekir. Karşı modemi arar ve karşi modem de hatta
beklemede ise otomatik olarak cevap verir. Hand-Shake denilen bu olay
modemlerin hangi hızları, protokolleri desteklediği ve o anda hangi
hızda veri iletebileceği üzerinedir. Veri bilgisayardan modeme gelir.
Modem bu veriyi içindeki DAC (Digital-to-Analog Converter) vasıtasıyla
analoğa çevirir.

DAC

İkili dijitlerden (l'ler ve 0'lar) analog dalga
şekillerini yeniden elde eder. Artık analog şekildeki veri telefon
hattındaki taşıyıcı sinyale bindirilir ve karşı taraftaki modeme
gönderir. Karşı modem iletilen verileri ters işleme tabi tutar ve ADC
(Analog-to-Digital ConYerter) vasıtasıyla sayısal hale getirir.

ADC

Gelen analog voltaj dalga şekillerinden dijital
ikili sayılar sırasi üretir ama işin içine ses gibi daha geniş bir
işlem girerse ortaya DSP'ler (Digital Signal Processor) çıkar.

DSP

Kompleks matematik işlemleri için optimize edilmiş dijital sinyal
işlemci DSP'ler modemlerde büyük önem taşırlar. Verinin iletilmeden
önce iletişim için uygun hale getirilmesi ve ses iletişimi için işlem
yapar. Piyasada değişik adlar altında satılan ürünler arasındaki fark
yalnızca veri aktarımı için kullanılan chipler ve firmaların kendileri
için yazmış olduğu ROM kodlarıdır. Buna rağmen ne kadar saklanırsa bile
ROM kodları taklit edilmekten kurtulamaz.

Yeni teknoloji 56K modemlerde modem üzerindeki ROM
yenilenmiştir. Modem yeniden açıldığında DSP ve ROM'a üzerindeki
yazılıma göre yeniden programlanır. Yani DSP üzerindeki
registerler'ların set edilip yeni işlem için hazır hale gelmiştir. Bu
ROM değişmesi ile bir üst modele upgrade işlemi çoğunlukla harici
modemlerdedir. Birçok dahili modem terfi işlemi için yazılım
kullanılır. Terfi işleminden her zaman mükemmel sonuç beklemek
yanlıştır. Bazen istenmeyen durumlarda da karşılaşılabilir ITU- T
tarafından desteklenmeyen bir terfi işleminden sonra başka modemlerle
bağlantı kuramama gibi olağan durumlar olabilir. Çünkü analog'tan
analog'a bir bağlantıda hattın kalitesi hiçbir zaman o kadar iyi
olamaz. Zaten teorik olarak hat üzerindeki en yüksek hız 53
Kbits/saniye olabilir. Hem bu problemlerden başka 56 K teknolojisinde
sizin bağlantınız 56 K olmaz. Sadece dosya çekmeye başladığınızda 56 K
hıza ulaşabilirsiniz. Siz veriyi 56 K gönderemezsiniz. Modem
bağlantılarında her zaman en yüksek hızda gerçekleşecek diye bir kural
yoktur. Düşünün telefonu açıyorsunuz ama her zaman aynı hat,
bağlantınız için size verilmiyor santral o an boş olan bir hattı sizin
kullanımına sunuyor. Bundan dolayı hattın her zaman temiz olmasını
beklemek yanlış olur. Kısaca modemin iyi olduğunu ancak bağlantılara
başladıktan sonra anlayabilirsiniz. Yoksa bütün modemler yaklaşık
olarak aynıdır fakat hat kalitesine göre modeminizin performanısı da
değişecektir.

Faks Modemler

Modemler veri iletimi için yapılmış olmalarına
rağmen artık standart olarak faks iletişim özelliklerini de
bünyelerinde barındırmaktadırlar. Başka bir faks cihazına ihtiyaç
duymamaları yaygınlaşmalarını sağlamıştır. Bilgisayar ortamında
yazılmış dosyalar veya çizimler kolayca yazılımlar vasıtasıyla istenen
kişi veya kişilere fakslanabilir. Dış ortamlardan da bir tarayıcı
vasıtasıyla metin ve çizimler alınabilir. Dışarıdan gelen fakslar eğer
istenirse doğrudan yazıcıya yönlendirilir ve kağıda baskı yapılabilir.

Modemlerin Fax Özelliğini İçeren Bazı Terimler

CLASS L: Modemler standart Hayes-tipi AT yazılım komutlarıyla
operasyonlarını yürütürler ve gelen faksları otomatik olarak alamazlar.

CLASS 2: Modemler donanım olarak faks kabiliyetine sahiptirler ve gelen sinyalin faks veya veri olduğunu kendileri tanırlar.

Faks Modem Türleri

Faks modemler hızlarına ve teknojik sınıflarına göre 4 guruba ayrılırlar;

-GROUP 1'e dahil faks/modemler standart 8-1/2 "x11" sayfayı yaklaşık olarak 6 dakikada gönderir.

-GROUP 2'ye dahil faks/modemler standart 8-1/2 "x11" sayfayı yaklaşık olarak 3 dakikada gönderir.

-GROUP 3'e dahil faks/modemler standart 8-1/2 "x11" sayfayı yaklaşak olarak 20 saniyede gönderir.

-GROUP 4'e dahil faks/modemler gerçek birer şaheserdir ve 64000 bps gibi çok yüksek hızlarda çalışır.

Modem Türleri

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Dahili (internal) Modemler

Bilgisayarın Ana veri yoluna direkt monte edilebildiklerinden daha
aktif görev yaparlar. Cihazın Seri Portlarını meşgul etmeyip yazılımsal
COM Port üzerinde de çalışabilirler. Sabit seri port kullanmadığı için
üzerindeki Jumper' lar ile ayarlanması gerekmektedir (PnP ler hariç).
Gücünü cihazın güç kaynağından dahili olarak temin eder. Ses ayarları
yazılım kontrollüdür.

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Harici (external) Modemler

Bilgisayara dışarıdan kabloyla bağlanan modemlerdir. Harici modemlerin
üzerlerinde, telefon hattının ve modemin bilgisayarla bağlantısını
sağlayan kablonun (Ethernet kablosu veya USB kablosu) takılacağı
giriş-çıkış birimleri ile modemin güç besleme girişi bulunur. Bu
modemler genellikle birer kutu görünümü şeklindedirler. Harici
modemlerin ön yüzlerinde, kullanıcılara modemin o anki durumuyla ilgili
bilgi vermek amacıyla ışıklar bulunur.

Harici Modemlerin Ön Yüzünde Görebileceğiniz Işıkların Anlamları

Aşağıda, harici modemlerin ön yüzünde
görebileceğiniz ışıkların üzerindeki kısaltmalar ve bu kısaltmaların
anlamları yer almaktadır.

HS: (High Speed) Yüksek hız Modem 2400bps'ten daha hızlı bağlandığında yanar.

AA: (Auto Answer) Otomatik cevaplama Otomatik cevaplamada bırakıldığında yanar.

CD: (Carrier Detect) Bağlantı kuruldu Karşı modemle bağlantı kurulduğunda yanar.

OH: (Off Hook) Hatta Modem telefon hattı alğında yanar.

SD: (Send Data) Veri gönderiyor Modem veri göndermeye başladığında yanar.

RD: (Receive Data) Veri alıyor Modem veri almaya başladığında yanar.

TR: (Terminal Ready) Modem hazır Modem programında terminal ekranına geçildiğinde yanar.

MR: (Modem Ready) Modem açık Modem açıldığında yanar.

PCMCIA Modemler

PCMCIA ürünler portatif bilgisayarlar için özel
dizayn edilmiş bir standarttır. Boyutu kredi kartı boyutlarında olup.
Cihazların üzerindeki özel yuvalara monte edilmek üzere dizayn
edilmişlerdir. Yeni üretilen PCMCIA modemlerin %80'i Windows 95
ortamında PnP özelliğini de desteklemektedir.

Modem Terminolojisi

Senkron: Veri gönderiım yapılırken belirli zaman dilimine bağlı olarak
veri paketlerinin başına veya sonuna veri bit'leri eklenmez.

Asenkron: İletişim süreci. İletilem verihin boyutuına göre
değişebilmektedir Karakterlerin transfer ediliş süreçleri değişken
olduğundan dolanyı gönderici modem alıcı modeme karakterlerin başlangıç
ve bitişini bildiren veri bitleri gönderir. Bu iletişime asenkron
denir.

Duplex: Modemlerde bulunan bu özellik her iki yöne veri iletebilirler anlamına gelir.

Half Duplex: Veri iletişimi esnasında bir modem gönderir diğer modem alır. Aynı anda veri iletişimi yapılmaz.

Full Duplex: Modemler veri iletimini her iki yöne aynı anda yapabileceği anlamına gelir.

Flash ROM: Software ile güncellenebilen ROM lardır.

ISDN: (lmtegrated Services Digital NetvYork) Sayısal bir hat türüdür.
Modem gerektirmez çünkü modülasyon işlemine savısal hatta gerek kalmaz.
Modem yerine bir ISDN adaptörü kullanılır. ISDN hattında 3 kanal
bulunur. 2 Ad B ve l Ad D B kanalı 64000 bps D kanalı ise 16000 bps
veri iletebilir. D kanalı genelde kontrol içim kullanılır.

Hayes ESP (Enhnamced Serial Port): 16550 UART'ın sağlayacağı hız az
gelirse bu kart kullanılır. Bu kart CPU üzerindeki tüm iletişim yükünü
alacağından sistem daha yüksek performansa sahip oluyor.

ASCII Transfer: Sadece text dosyaları için kullanılan veri aktarma metodu.

X Modem: 128 byte paket kullanan hata kodu içeren sıkıştırilmış veri aktarm metodu.

Y Modem: 1024 byte paketler kullanıyor. Xmodem-l K da denilir.

Y Modem-g: Hata dülzeltmeli modemler içim tasarlanımnıştır.

Z Modem: Daha büyük paket boyları ve kesilme durumunda kalınan yerden devam etmeyi destekleyen veri aktarım metodu.

Kermit: Kolombia Üniversitesi'nde geliştirilen aktarım metodu değişik tipte bilgisayarlar arasında iletişimde kullanılır.

Sealink: X Modem versiyonu aktarım gecikmelerini engellemek ıçin paket anahtarlamalı ağlarda kullanılır.

ASVD: (Anaaalog Simultameous Voice anmd Data) Aynı anda hem veri iıetişimi hem de karşı tarafla konuşma yapılabilir.

MNP: (Mikrokom NetVYorkimg Protokol) Mikrofon firması tarafında
geliştirilmiş hata kontrol protokolü Harici Modemler Harici güç
ünitesinden beslenirler.

Bilgisayarın seri çıkışından kablo ile bağlı olup sistemin veri yoluna ekstra yük getirmezler.

Herhangi kilitlenme esnasında kolayca reset edilebilirler.

Portatif oldukları için birden fazla terminale kolayca taşınabilirler.

Ön gösterge panelinden (LED veya LCD ekran) yaptığı işlemler takip edilebilir.

Herhangi bir sistem çakışmasına yol açmazlar.

Ses ayarları yazılım veya donanım tarafından kontrol edilebilir.

Sabit Disk

Sabit Diskler, veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt
ortamlarıdır. Önceleri büyük boyutları ve yüksek fiyatları nedeni ile
sadece bilgisayar merkezlerinde kullanılan sabit diskler, cep
telefonları ve sayısal fotoğraf makineleri içine sığabilecek kadar
küçülen boyutları ile günlük hayatımıza girmişlerdir.

Sabit disklerin en yoğun kullanım yeri bilgisayarlardır. Ses, görüntü,
programlar, veri tabanları gibi büyük miktarlarda bilgi, gerektiğinde
kullanılmak üzere sabit disklerde saklanır.

Günümüzde sabit diskler veri aktarımında son derece hızlanmış olsalar
da elektromekanik yapıda olduklarından RAM'lara göre yavaştırlar.
Bilgisayarlarda yardımcı ve kalıcı bellek olarak kullanılırlar. Bir
bilgisayar programı işletilmeye başladığında, programın çalışması için
gerekli olan bilgiler sabit diskten okunarak çok daha hızlı olan RAM
belleğe aktarılır. Gereksinim duyulan kısım RAM'a sığmayacak kadar
büyükse, bilgisayar sabit diskin bir bölümünü RAM bellek gibi kullanır.

Bilgisayar sabit diskleri genellikle bilgisayarların içinde sabitlenmiş
durumda bulunurlar, bilgisayarlara dışarıdan bağlanabilen taşınabilir
olanları da vardır.

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Yapı

Sabit diskler Disket sürücüler, DVD ve CD sürücüler gibi bilgi saklamak için kullanılan elektromekanik yapılı donanımlardır.

Sabit disklerde veri yazımı; ****l, cam veya plastikten yapılmış,
yüzeyi demir oksit ya da başka manyetik özellikteki malzeme ile kaplı
diskler üzerine yapılır. Bu kayıt ortamlarında veriler mıknatıslanma
yolu ile kaydedildiğinden istenerek silinene kadar sabit kalırlar,
elektrik kesintileri gibi durumlarda bigisayar bellek yongalarındaki
gibi kaybolmazlar, bu nedenle anılan şekilde adlandırılmışlardır.

Bir sabit diskte çoğunlukla ****l olan bir veya birden fazla sayıda
kayıt diski bulunur. ****l disk ya da diskler 3600, 5400, 7200, 10000
d/d gibi hızlarla dönerken disk yüzeyleri üzerinde gezinen kafa veya
kafalar okuma-yazma işlemlerini yaparlar.

Gelişen teknoloji sabit disklerin boyutlarını küçültmüş ve bilgi
saklayabilme yeteneklerini arttırmıştır. Bir kaç megabayt
büyüklüğündeki ilk örneklerin yerini günümüzde 500-750 GB (gigabyte)
veri saklayabilmekte olanları almıştır ve her geçen yıl bu artmaktadır.

Günümüzde bir bilgisayar sabit diskinin küçültülmüş örnekleri olan, 20
gramdan daha az ağırlıkta kompakt flaş ölçüsünde (42,8x36,4x5 mm) 8
GB'a varan veri saklama olanaklı küçük sabit diskler de üretilmektedir.

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Özellikler

Fiziksel Büyüklük

Günümüzde genellikle, masa üstü bilgisayarlarda 3.5 ve dizüstü
bilgisayarlarda 2.5 inç büyüklükteki sabit diskler kullanılır. Düşük
kapasiteli, daha az enerji tüketimli, daha yavaş ve darbelere daha
dayanıklı olan 2.5 ve 1.8 inç büyüklükteki sabit diskler taşınabilir
MP3 oynatıcıları gibi ürünlerde, daha da küçük boyutlu olan kompakt
flaş biçemindeki Microdrive'lar ise sayısal kameralar, cep telefonları,
küçük MP3 oynatıcılar gibi ürünlerde kullanılmaktadır. Bu ölçülendirme
mantığında belirtilen ölçüler yaklaşık olarak, sabit disk içindeki
****l kayıt diskinin ölçülerini belirtir, dış ölçüler biraz daha
büyüktür. 3.5 inç'lik bir sabit diskin boyu üreticisine göre değişken
olup yaklaşık 4 inç, yüksekliği ise 1 inç kadardır.

Resmin Kücük Halini Görmek İcin Tiklayiniz!!

Kapasite

Sabit disklerin kapasiteleri bayt (B) cinsinden ifade edilir. 400 GB
(Gigabayt), 1 TB (Terabayt) gibi, depolanabilecek bilgi miktarını
belirtir. ASCII standartında her harf ya da özel karakter 8 bit'ten
oluşan bir bayt ile ifade edilir. Bir bayt bir harf olarak
düşünülebilir. Sabit disk üreticileri disk kapasitelerini 1000'in
katlarına göre sınıflandırmaktadır, ancak gerçek kapasite 1024'ün
katlarına göre hesaplanır. Örneğin 250 GB olarak aldığınız bir sabit
disk gerçek anlamda 233 GB'dır.

Bağlantı Ara Birimleri

Sabit disklerin bilgisayalara iletişimi için çeşitli ara birimler
vardır. Sabit diskin bilgisayara bağlanabilmesi için hem sabit diskin
hem de bilgisayarın o arabirimi desteklemesi gerekmektir. Bu arabirim
türleri:

-ST506 - Günümüzde artık kulanılmayan bu denetleyici
okuma ve yazma hızı bakımından oldukça yavaş kalmaktadır.En fazla 16
kafa sayısını destekleye bilmekteydi.

-IDE - 1989 yılında Western Digital firması
tarafından geliştirlen , sabit disk ve ana kart arasındaki iletişimi
ayarlayan standart. En yaygın kullanılan modeldir.

-S-ATA (SATA veya Serial ATA) - 2000 yılında değişik
bilgisayar firmaların işbirliği ile kararlaştırılan yeni ve daha hızlı
standart. Ultra ATA'ya seçenek olarak çıkmıştır. 2005 itibari ile yeni
bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

-SCSI - 1986'da yürürlüğe geçen, özellikle sunucu
bilgisayarlarda kullanılan, çok hızlı ama çok pahalı olan SCSI sabit
disklerin bağlanma standardı.

-USB veya Firewire - Taşınabilir disklerin veya başka dış birimlerim bilgisayarlara bağlanmalarında kullanılan ara birimdir.

Hız

Sabit disklerde hız kavramı büyük önem taşır. Bir
sabit diskin hızında fiziksel dönüş hızı, erişim süresi, ve aktarma
hızı olmak üzere üç özellik etkileşimli olarak rol oynar. Bu özellikler
tek başlarına hız hakkında kesin bir fikir vermezler.

Fiziksel Dönüş Hızı

Kayıt diskinin dönme hızıdır, d/d (devir/dakika) cinsinden ifade
edilir. Kayıt diski üzerindeki verilere ulaşılması için geçen zaman
büyük ölçüde bu hıza bağlıdır. Günümüz sabit diskleri; 3.600, 5.400,
7.200, 10.000, 15.000 d/d (rpm) gibi yüksek hızlarda çalışırlar.

Erişim Süresi

Erişim süresi, okuma kafası tarafından disk üzerinde
bir yerdeki bir verinin okunmasının ardından başka bir yerdeki diğer
bir verinin okunmasına kadar geçen zamandır, disk üzerinde verilerin
kaydedildiği yerler arasındaki fiziksel uzaklıklar farklı olduğundan bu
değer sabit bir değer değildir.

Bu nedenle üreticiler erişim süresini genellikle en az (izden ize), en
çok (tam hareket) ve ortalama olarak belirtirler. Günlük kullanımda
anılan erişim süresi ortalama erişim süresidir. Milisaniyeler düzeyinde
bir büyüklüktür.

Sabit Disk Devam

Aktarma Süresi ve Aktarma Hızı

Okuma kafasının veriye ulaşması ile bu verinin ana sisteme ulaşması arasında geçen zamana aktarma süresi denir.

Günümüzde sabit disklerde veriler okuma kafasınca okunduktan sonra,
sabit diskin içinde yer alan ön belleğe aktarılarak oradan ana sisteme
iletilirler. Ön bellek işlemler sırasında zaman kaybını önlemek için
kullanılır. Sabit disk üreticileri kayıt diskinden ön belleğe ve ön
bellekten ana sisteme iletim hızlarını ayrı olarak belirtmektedirler.
Ön belleğe iletim hızı Mbit/sn, ana sisteme iletim hızı ise MB/sn
cinslerinde ifade edilir.

Dosya Atama tabelası

FAT

File Allocation Table – Türkçeye çevirmek gerekir ise Dosya Atama
Tablosu.Bu sistemde partisyon herbiri belli miktarda sektör içeren
cluster isimli parçalara ayrılır. Ve hangi dosyaların bu cluster
parçalarından hangilerine yerleştiği, hangi cluster parçalarının boş,
hangilerinin dolu olduğu gibi bilgiler FAT üzerine yazılır. İşletim
sistemi de herhangi bir dosyaya erişim yapmak istediğinde dosyayı
bulmak için FAT üzerine yazılan bu bilgilerden faydalanır. Her ihtimale
karşı sabit disk üzerinde bir kopyası bulundurulur.

FAT16

DOS, Windows3.1 ve OSR2 sürümü öncesi Windows95’in
kullandığı dosya sistemidir. Eski bir dosya sistemi olduğu için
birtakım dezavantajları ve eksiklikleri vardır. Bunlardan bir tanesi
kök dizinin (root) sınırlandırılmış olmasıdır. FAT16 sisteminde
açılıştaki primary partisyona ait root dizini, FAT tablosu ve boot
sektörü cluster içinde yer almazlar ve sayısı belli olan sıralı
sektörlerde tutulurlar. Bu sayının belli olması kök dizinine yapılacak
eklentilerin belli bir sınırı olması sonucunu doğurur. Kısacası
altdizin istenildiği kadar uzatılabilmekle birlikte kök dizinde belli
uzunlukta girişle sınırlandırılmıştır. İkincisi FAT16 dosya sisteminde
adresleme 16 bit olduğundan adreslenebilecek maksimum cluster sayısı
65525’tir ve bu clusterların boyutu 32 KB olabilir. (aslında cluster
sayısı 65536 olmalıdır. Ama bazıları özel amaçlar için tutulur.) bu da
bizi FAT16’da kullanılan bir partisyonun 2 GB’dan daha büyük olmayacağı
sonucuna götürür. Üçüncüsü FAT16 elindeki boş sabit diski ya da
partisyon alanının bir şekilde elindeki clusterlara dağıtmak
zorundadır. Bu nedenle sabit diskin boyutu büyümeye başladıkça
cluster’ın boyutu da büyür. Örneğin 1 MB’lık bir dosya birçok cluster
üzerine sıralanıp yerleşirken 10KB uzunluğundaki tek bir dosya bir
cluster’ı kaplar. Bu durumda özellikle disk boyutu 1-2GB arasında
iseFAT16 cluster boyutu 32 KB olacaktır ve cluster üzerinde 10KB’lık
dosyadan arta kalan 22 KB’lık boşluk değerlendirilemeyerek boşa
gidecektir. Özellikle çok miktarda ufak dosya barındıran sabit
disklerde bu durum bolca olur.

FAT32

Windows95 OSR2, Windows98, Windows2000 ve Linux tarafından tanınan ve
FAT16’dan daha gelişmiş bir dosya sistemidir. İlk olarak FAT32’de
herhangi bir kök dizin sınırlaması yoktur. İkinci olarak FAT32,
FAT16’daki 16 bitlik adresleme yerine 32 bitlik adresleme kullanır. Bu
da 2 TB’a kadar olan disklerin tanınmasını sağlar. Üçüncü olarak FAT32
cluster boyutunu azaltarak boş alan israfını azaltır.

NTFS :Windows NT teknolojisi ilen geliştirilen
Dosya Atama Tabelasıdır. Kullanılan operasyon sistemleri Windows NT4,
Windows 2000, Windows XP ve Vista çeşitleridir...

Gelişmeler:Bildigimiz günümüzün sabit diskler
gelistirilerek Hibrid Sabit Disk ve komplet hafiza flaş'tan olusan
Solid State Disk.

Hibrid Sabit Disk :Bilinen 2,5'lik Sabit Disklere 128MB veya 256MB Flaş-Bellek eklenmiştir.

Solid State Disk (SSD)

-Tümü Flaş-Bellek'ten (Flash memory) olusmustur.

-Gelistirilmenin amaci Laptoplarin daha yaygin hale gelmesi ve
Laptoplardaki Sabit Disklerin düsme, sarsilma sonrasi icindeki
verilerin, Sabit Diskin bozulma sonucu kaybolmamasi icin gelistirildi.
Normal Sabit Diskler 2 Milisaniye icinde 350 G'ye dayanabilirken,
SSD'ler 0,5 Milisaniye icinde 1500 G ye dayanabiliyor. Icinde hareketli
parca olmamasi, tabii ki büyük avantaj. Bu da Enerji tüketimini olumlu
yönde etkiliyor Normal 2,5'luk Sabit Diskler 2 Watt harcarken, SSD'ler
0,5 Watt harciyor.

-SSD'ler isi degisimine de daha dayanikli, 0-60oC'de bilinen Sabit Diskler calisirken, SSD'ler -25-85oC'e dayaniklidir.

-Dezavantaji cok pahali olmasi. Samsung'un piyasaya sürdügü SSD 32GB ile 500€ civarinda.