Köpekler Çikolata Yerse Neden Ölür?
Köpekler kakaolu ürünlere duyarlı olduğundan sık sık zehirlenebilme
kte, hatta ölebilmektedirler. Popüler bilim dergisi son sayşısında bu
ilginç konuya el attı.
Evde beslediğimiz kedi, köpek gibi hayvanlar, çikolata ve şeker, kek,
kurabiye, çikolata cipsi, kakao tozu, kakao çekirdeğinin kabuğu gibi
kakaolu ürünlere çok sık maruz kalırlar. Ancak köpekler bu gibi kakaolu
ürünlere oldukça duyarlı olduklarından sık sık zehirlenebilme kte,
hatta bazen ölüme kadar varabilen vahim sonuçlarla
karşılaşılabilmektedir.
Türkiye;de Şeker ya da Kurban Bayramı gibi evde çikolata ve ürünlerinin
en fazla bulunduğu zamanlarda bu tipten zehirlenme vakalarına daha
fazla rastlanmaktadır. Birçok köpek için kakaolu ürünler çekici
gelmekte ve onları yemekten zevk almaktadırlar. Köpekler doğaları
gereği ayrım yapmadan bunları yediklerinden, kedilerden daha çok
etkilenirler.
Neden Çikolata Köpekler İçin Zehirli?
Bilindiği gibi çikolata kakaodan yapılan tatlı bir yiyecek. Kakao ya da
Hintbademi Ağacı 10-15 m. boyunda ve vatanı Amerika ve Batı Afrika olan
kaviflor (çiçeklerin yaşlı dal ve gövdelerden çıkması olayı) bir bitki,
meyveleri kavun şeklinde, küçük bir salatalık büyüklüğünde, ucu sivri,
tazeyken limon sarısı-kırmızı renkte, kuruduktan sonra daha koyu olan
ve açılmayan kapsüllerdir. Meyveleri çok tohumludur. Beyaz ya da açık
mor renkteki ve badem şeklindeki tohumları kakao tanelerini teşkil
eder. Meyveler içerisinden çıkarılan kakao tohumları ya hemen ya da bir
süre fermentasyona bırakıldıktan sonra kurutulur. Fermentasyon sonucu
acı lezzet kaybolur ve aromatik bir koku meydana gelir. 50 meyveden
yaklaşık 1 kg tohum elde edilir. Taneler kavrulur, kızılımsı kahverengi
un haline getirilir ve yağı çıkarılır. Yağ çıktıktan sonra katılaşan
kakao, yeniden öğütülerek çok ince toz haline getirilir ki bu toz,
kakao tozunu teşkil eder. Bunun bileşiminde kafein ve teobromin gibi
metil ksantinler bulunur. Ancak çikolata yapımında kullanılırken kakao
yağı çıkarılmaz. Bu şekliyle yaklaşık yüzde 40 karbonhidrat ve yüzde 18
protein içeren bol kalorili bir besindir. Asıl zehirli kısmı ise
içerdiği teobromin’den ileri gelir.
Etkisini Nasıl Gösteriyor?
Bu tipten zehirlenmelerd e merkezi sinir sistemi uyarısı, işeme ve kalp
atımının hızlanması (taşikardi) metil ksantinlerin hücre içi adenozin
reseptörlerini engellemesiyle ortaya çıkar. Bunlar ayrıca hücre
içindeki kalsiyum yoğunluğunu da yükselterek kalp ve iskelet kasının
kasılabilirliğini artırırlar. Bunun yanı sıra hücre içindeki siklik
adenozin monofosfat (cAMP) yoğunluğunu da artırdığından adrenalin ve
noradrenalinin salıverilmesi de dolaylı olarak hızlanır.
Duyarlılık ve Klinik Belirtiler Nelerdir?
Teobromin ve kafeinin her birinin öldürücü dozu 100-200 mg/kg;dır. Ama
ağır zehirlenmeler ve yaşamı tehdit eden klinik belirtiler bu dozların
altında da görülebilir. Amerika Birleşik Devletleri Hayvan Zehir
Kontrol Merkezinin (APCC) verilerine göre, 20 mg/kg teobromin alanlarda
orta dereceli klinik belirtiler, 40-50 mg/kg teobromin alanlarda ağır
belirtiler ve 60 mg/kg teobromin alan köpeklerde de felçler
görülmektedir. Metilksantinle r plasentayı geçerek anne karnındaki
yavruyu da etkiler. Ayrıca süte de geçtiklerinden henüz süt emen
yavrular da bundan etkilenirler.. ...