User Bandwith Control

İnternet erişiminin yerel bir ağ’a dağıtılması/paylaştırılması
esnasında bizleri en çok düşündüren ve çoğu zaman elimizdeki mevcut
yapısal veya yazılımsal araçlarla müdahale edemediğimiz hususlardan bir
tanesi de bandwith yönetimidir.

Mevcut internet çıkışlarımızı etkin ve efektif bir şekilde
düzenleyemediğimiz durumlarda ise, ortaya çıkan darboğaz ;
kullanıcıların yaptıkları download’lar veya web siteleri üzerinde
gezinirken istedikleri şekilde sınırsız erişim sayesinde amaçlarına
ulaşması, fakat önemli sunucularımızın ( exchange ,RAS ,web Server )
ihtiyacı olan bandı kullanamaması şeklinde ortaya çıkar. Şayet
istediğimiz sunucuya veya istediğimiz kullanıcı grubuna özel erişim
miktarını belirleyebilirsek , bu sıkıntıyı ortadan kaldırmış oluruz.

Yüksek fiyatlarda satın aldığımız Leased Line, Frame Relay gibi
hatlarımızı bu şekilde bir uygulama ile istediğimiz gibi kontrol altına
alabiliriz.

Örnek verecek olursak, elimizde bulunan 512/512 Leased Line bir
hattımızın 128 Kbit’ini web sunucumuza, 128 Kbit’ini Mail Sunucumuza ve
geriye kalan 256Kbit’i de çeşitli user gruplarına önem derecelerine
göre paylaştırabiliriz. Bu userlardan önem dereceleri yüksek olanlar da
kendi aralarında 256 kbit’i bizim belirleyecegimiz rule’lar sayesinde
bölüşürler. Ve bu durumda ortaya çıkan tablo en efektif internet
kullanımı olarak fayda sağlar.

Proxy ve NAT hizmetleri veren çeşitli 3. parti ürünler halihazırda bu
isteklerimizi yerine getiriyor, örneğin, RhinoSoft firmasının
AllegroSoft yazılımı bir proxy görevi yaparak aynı zamanda band
erişimini userlar bazında yönetebiliyor, aynı şekilde CCproxy yazılımı
da band yönetimi yapan diğer bir uygulamadır.

Şayet şirketimizde ISA 2004 veya Windows RRAS - NAT hizmetini
çalıştırıyorsak veya en basitinden ICS ( internet Connection Sharing )
gibi bir uygulama ile internet hattını iç networke dağıtıyorsak ,
burada daha fazla düsünmemiz gerekecektir. Çünkü seçmiş olduğumuz
yöntem bir NAT uygulamasıdır ve Proxy hizmeti veren yukardaki
yazılımlar bizlerin band yönetim ihtiyacını sağlıyor olsalar da , ISA
veya RRAS gibi komplike bir NAT yapısında işlevsiz kalacaklardır. Aynı
zamanda bu 3. parti yazılımlar ISA veya RAS ile birlikte
çalışmayacaklardır.

Peki bu durumda ne yapmalıyız? Hem şirketimiz için önem derecesi yüksek
bir Firewall uygulaması olan ISA 2004’ü şirketimizin çıkış kapısındaki
güçlü bir bekçi olarak kullanıp, hem de bunun üzerinden iç
network’umuza gelen bandımızı yukarıdaki örnekte anlatıldığı üzere
dağıtmak nasıl olabilir? ISA 2004’ün bu konuda bizlere sunacağı bir
alternatif ne yazık ki yok. Bu durumda 3. parti bir uygulamadan yardım
alacağız ;

Softperfect Bandwith Manager. Bu uygulama ISA 2004’ü çalıştıran
sunucumuza install edilecek ve kısa bir konfigurasyon ile istediğimiz
şekilde artık user’lara ve internet odaklı sunucularımıza giden
kilobyte’ları istediğimiz gibi belirleyebilecegiz.

Oldukça ufak olan ve gayet başarılı çalışan bu yazılımın ISA 2004
üzerinde hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır çünkü yaptığı iş, MTU
değerlerini belirleyerek sunucuya hangi IP’den gelen isteklere ne kadar
throughput verileceği, günün hangi saatleri içerisinde hangi IP
blokları ne kadar erişime sahip olacağı, ve çok önemli bir özellik
olarak Hangi spesifik port/portlar üzerinden kaç KB veri geçeceği yine
MTU değerleri ile belirlenmektedir.

Tekrar edecek olursak, bu uygulama sadece ISA 2004 üzerinde değil,
ilgili sunucuda hangi NAT tabanlı yazılım çalışıyorsa çalışsın,
başarılı bir şekilde hizmet vermeye devam edecektir.

Sıra geldi uygulamanın kurulum aşamalarına ;

ISA 2004’ün sistemde kurulmuş olduğunu varsayıyoruz
SoftPerfect Bandwith Manager’ın kurulum aşaması
Gerekli konfigurasyon ayarları
Bir user’dan yapılan test aşaması

SBM’nin kurulumu ise oldukça kolay,

1. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] adresinden bandwith manager’ı download ederek kuruluma başlıyoruz.

[IMG:372:284:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

2. System Service ve Yönetim paneli seçeneklerini işaretleyerek NEXT diyoruz

[IMG:373:285:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

3. Kısa kurulum bittikten sonra sistemi restart ediyoruz.

[IMG:373:284:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Şimdi ise gerekli konfigürasyon ayarlarını yapacağız;

[IMG:553:301:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

SBM yönetim paneli

Rules menüsünden ADD RULES seçeneği ile ilk kuralımızı yaratıyoruz ;

[IMG:539:365:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Açılan Rule penceresinde hangi istikamete doğru erişimin
kısıtlanacağını belirliyoruz, buradaki ayarlar isteğinize göre
şekillendirilebilir , örnekte BOTH seçeneğini kullanıyoruz ve daha
sonra Transfer değerini belirtiyoruz , burada da Bytes/sec’ i
belirttikten sonra alttaki satıra gireceğimiz değer ilgili
kullanıcıların erişimlerinin ne kadar olacağıdır, örnekte 10000 yaptık
ve bu sayede Userlar sadece 10 KB ile internete çıkacaklardır.

Alttaki protocol seçeneğinde ise hangi protokole göre bu hız limiti
yapılacak onu belirtiyoruz, ve en alttaki Interface kısmı önemli çünkü
burada seçilecek interface, userlarımızın veya sunucuların hangi
interface’den geleceklerini SBM’ye söylüyor.

Bu arada unutulmaması gereken birşey var ki, halihazırda ISA’da
yarattığımız ACCESS RULE’lar eğer clientlarımızın herhangi bir porttan
veya Computer/IP’den gelmelerine izin vermiyorsa, bu durumda SBM
işlevsiz kalacaktır. Çünkü Sunucu üzerinde asıl belirleyici olan
ISA’dır. SBM ise sadece hız erişimini kontrol etmektedir.

Yukardaki ayarlardan sonra sağdaki TAB’a geçerek Source Ve daha sonra
destination bilgilerini gireceğiz; source kısmında WHOLE IP RANGE
seçeneği ile 172.1.1.2 ile 172.1.1.10 aralığını belirttik, ve altında
Source port ile ilgili herhangi bir ayar yapmadık fakat istersek burada
da sadece istediğimiz portlardan band yönetimi yapılacaktır.

Ardından Destination kısmında özellikle seçmemiz gereken ANY IP Address
seçeneğidir. Bunun anlamı ise, clientlarımız bizim üzerimizden NAT
yöntemi ile dış IP’lere ulaşacakları için hedef burada ANY IP
olmalıdır. Çünkü halihazırda ISA 2004’ümüz clientlar icin NAT görevi
yapmaktadır.

[IMG:505:338:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Bir hususu daha belirtelim ki, eklediğimiz veya değiştirdiğimiz
Rule’lar clientları o anda etkilemektedir. Örneğin 10 KB limiti olan
bir client o anda 10 KB ile download ederken bizim ISA server’ımızdan
SBM üzerinde yapacağımız o anki 40 KB’a yükseltme değişikliği anlık
olarak client’ın download seviyesini hemen yükseltecektir.

[IMG:526:329:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

SBM’nin diğer bir özelliği ise Kota yönetimi sağlamasıdır, özellikle
belirli erişim miktarına sahip bir kullanıcının gün içerisinde sürekli
yapacağı downloadlar ile erişim limiti düsük de olsa bandımız üzerinde
bir yer kaplayacağını düşünerek buna da ayrı bir kısıtlama
getirebiliriz.

[IMG:384:343:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Bunu da bir örnekle açıklayalım, 100 kullanıcıdan oluşan ve 1024
kbit/sec(128 KB) hızındaki bir Leased line veya ADSL üzerinde her
kullanıcının max 10 KB erişimi olduğunu düşünelim, normal şartlarda bu
oran teorik olarak sistemi yormayacak gibi görünüyor. Çünkü her
kullanıcı kendi başına max 10 KB’a çıkabilecektir, fakat aynı anda 10
kullanıcının gün içinde sabahtan akşama kadar 10 KB downloadları
sürdürmesi yine bizim icin bir kabus olacaktir.

Bu durumda da Kota yönetimi devreye girer ve her kullanıcıya belli kotalar uygulanarak kontrol altına alınabilir.

[IMG:322:369:c74f816c04][Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Sonuç olarak yüksek oranda donanımsal yatırımlar yaparak bilişim
altyapımızda istediğimiz bu tür bir band yönetimini yukarda anlatmaya
çalıştığımız bileşkeler sayesinde de gayet başarılı bir şekilde
yapabiliyoruz.