F1 Teknik Tarihi

F1 Teknik Tarihi

1950 : İlk Dünya Grand Prix Şampiyonası Silverstone'da yapıldı.
1952 : Yeteri kadar F1 şasisi olmadığı için F2 kuralları yürürlüğe konuldu.
1954 : 2.5 litre motor kuralları uygulanmaya başlandı.
1961 : Motorlar 1.5 litre ile sınırlandırıldı.
1962 : Lotus 25, ilk 'gerilimli' uzayframe şasisi kullanıldı. 3 kat
daha dayanıklı olmasına rağmen eskisinin sadece yarısı ağırlığında.
1964 : Honda F1' girdi. FOCA (Formula 1 Takımlar Birliği) kuruldu.
1966 : 3 Litre Formula başladı, BRM H16 konfigürasyonlu motor kullanılmaya başlandı.
1967 : Dünyaca meşhur Cosworth DFV V8 motoru Zandvoort pistindeki ilk
yarışında Lotus 49' ile galibiyete ulaştı. DFV (Double Four Valve)
aslında birleştirilmiş iki F2 motoruydu. Bu motor tarihinde toplam 155
zafere imza atmıştır.
1968 : Jim Hall'un '67 Chaparral 2F spor aracından kopyalanan kanatlar
F1'de görülmeye başladı. Lotus Monako'da burun ve kuyruk üstü kanatları
kullanmaya ilk defa başlarken Ferrari ve Brabham onları Belçika
GP'sinde takip etmeye başladılar.

1969 : Kanatlar bütün araçlarda kullanılmasına
rağmen, daha sonraları kanat hatalarından dolayı kazalar oluşmaya
başlayınca araçlardan yasaklandı. Verilen bu karardan dönülürken,
kanatların hareketli olması ve süspansiyon üzerine takılması
yasaklandı. Lastik yakıt tankları ilk defa Jackie Matra MS08'inde
kullanıldı. Cosworth dört tekerlekten çekmeli F1 aracı yapmasına rağmen
yarışlara hiç bir zaman katlamadı.
1970 : Slick (Oluksuz) tekerlekler bütün F1 araçlarında yaygınlaşmaya başladı.
1971 : Lotus projeyi durdurmadan önce bazı yarışlarda dört-tekerden çeker 56B türbinli aracını kullandı.
1976 : Tyrrell altı tekerlekli P34 ile İsveç'te zafere ulaştı.
1977 : Renault, Silverstone'da ilk turbo motorlu RS01 şasisiyle boy
gösterdi. Lotus gizli yer efektli 78 şasisiyle sezonu hakimiyeti altına
aldı. Lotus bütün dünya'ya bu hakimiyetin daha önce deneyip başarısız
olduğu kilitli diferansiyel sayesinde olduğunu açıkladı.
1978 : Brabham İsveç GP'sinde BT46 "pervaneli aracını" ilk defa
kullandı ve rahat bir galibiyet aldı. Ancak araç tanıtımından daha
hızlı bir şekilde yasaklandı.
1981 : McLaren tamamı komposit ilk aracı MP4/1'i tanıttı. Araç John
Barnard tarafından çizilip, Amerikan uçak üreticisi Hercules tarafından
üretildi ve hemen yarışları kazanmaya başladı. Enteresan bir şekilde
Williams komposit trenine hemen atlamadı ve 1984'e kadar bekledi. Lotus
ise ikiz şasili 88 aracını tanıttı, ancak bu araç sistemin kurallara
uygun olup olmadığının tartışmaları yüzünden hiç bir zaman yarışamadı.
1982 : Yarış sırasında yakıt almak Brabham ile yeniden başladı. Takım
14 saniye içinde 4 lastik değiştirip yakıt alıyordu ( günümüzde bu süre
yaklaşık 8 saniye). Lotus ilk defa aktif süspansiyon benzeri aletleri
denedi.
1983 : Viraj alırken yüksek hızlara çıkılmasını önlemek için araçların
altının düz olarak yapılması mecburi oldu. Kaybedilen downforce'u geri
kazanmak için arka kanatlar büyütülmeye başlandı.
1984 : Yarış sırasında yakıt almak güvenlik sebebiyle yasaklandı.
Tyrrell, Amerika GP'sinde kural dışı yakıt kullandığı tespit edildiği
için sezon ortsında diskalifiye edilerek bütün dereceleri iptal edildi.

1985 : Keke Rosberg Silverstone'da ortalama 257 km sürat ile tarihin en
hızlı sıralama turuna imza attı. Williams araç altı tutunmasını
arttırmak için vites kutusunun altında dağıtıcılar kullanmaya başladı.
1986 : Turbo kullanan araçların yakıt tankları 195 lt ile
sınırlandırıldı. Bu sayede araçların daha az roketleme yapmaları
hedeflendi.
1987 : Aktif süspansiyonlu araçlar ilk yarışını Senna'nın kullandığı
Lotus ile kazandı. Turbo basıncını 4 bar ile sınırlayan pop-off valf
sistemi kullanılmaya başlandı.
1988 : Pop-off valf kullanımı 2.5 bar ile sınırlandırıldı.
1989 : Sadece normal ateşlemeli araçlar kullanılmaya başlandı ve 3.5
litre ile sınırlandırıldı. Yarı otomatik şanzımanlar ilk defa Ferrari
tarafından kullanılmaya başlandı ve ilk yarışlarını kazandılar.
1990 : Tyrrell yeni bir burun dizaynı denedi, bu burun araç altındaki
dağıtıcılara daha fazla hava akımı göndermek için çizildi ve günümüzde
bütün takımlar tarafından standart olarak kullanılmakta.
1992 : Aktif süspansiyonlu Williams FW14B bütün sezona hakim oldu.
1993 : Arka tekerlek genişliği düşürüldü; ABS, çekiş kontrol ve aktif
süspansiyonun kural dışı olduğu ilan edilerek sezon sonunda
kullanımları yasaklandı. Yanlış değiştirilen viteslerin motorları
parçalamasını aza indirdiği için yarı-otomatik şanzımanların
kullanılmasına devam edildi.
1994 : Imola'daki tradejiden sonra araç altı yüksekliğini kontrol
edebilmek için, araç altı plakaları sezon ortasından itibaren mecburi
oldu. Pistlerdeki hareketliliği arttırmak için sezon başında yarış
sırasında yakıt alımına müsaade edildi.
1995 : Yeni kurallara göre motorlar 3 litre ile sınırlandırılırken ,
araçlarda sadece normal herhangi bir benzincide bulunabilecek süper
benzin kullanılmaya başlandı. Ayrıca kanatlar küçültülürken araç altı
aerodinamiğide azaltıldı.
1996 : Yüksek teknoloji ürünü olan dijital direksiyon sistemi Ferrari
tarafından tanıtıldı, sürücünün başını koruması için kokpit kenarları
yükseltildi.

1997 : Kokpitin iki tarafında kullanılan
"X-Kanatlar" Tyrrell tarafından kullanılmaya başlandı. McLaren, viraj
almaya yardımcı olacan üçüncü bir fren pedalını uygulamaya koydu. Bu
sistem ertesi yıl yasaklandı.
1998 : Viraj alma hızlarının düşürülmesi için araçlar daraltılıp,
lastiklere oluklar eklendi. Sürücü güvenliği için şasi kalınlıkları
arttırıldı. Ön tekerleklere üç arka tekerleklere ise dört adet oluk
eklendi. Arjantin ve San Marino'da bazı takımlar X-kanatlar kullandı,
bu kanatlar daha sonra güvenlik nedeniyle FIA tarafından yasaklandı.
1999 : Ön tekerleklere dördüncü oluk eklendi, tekerleklerin kaza anında
dağılarak kimseye zarar vermemesi için bir kablo ile şasiye bağlandı.
2001 : Ön kanatlar 50 mm yükseltildi; yeni arka kanatta kullanılan
panel sayısı sınırlandırıldı; kaza ve statik testlerde daha yüksek
standartlar getirildi; kaza anında sürücünün ayaklarını daha etkin
korumak için iç kaplamalar kalınlaştırıldı. Tekerleklerin şasiye
bağlantısında ikinci kablo zorunlu oldu.



------------------

Formula 1 Tarihi (1950 - 1959)

İlk gününden buyana motor sporlarının zirvesi kabul edilen ve dünyada
en fazla izleyici toplayan spor etkinliği olan Formula 1, 2000 yılında
50. yılını kutladı.
Formula 1, 1950 yılının Mayıs ayında, İngiltere’nin efsanevi pisti
Silverstone’da start aldı. Bugüne kadar 749 Grand Prix
gerçekleştirildi. Şampiyon olabilmek için yıllardır onlarca takım,
yüzlerce pilot ve binlerce marka pistlerde kıyasıya mücadele etti.
Motor sporlarının zirvesi olarak kabul edilen ve dünyada en fazla
izleyici toplayan spor etkinliği olan Formula 1'de, 2000 yılında 50.
yaşını kutlayacak. Her zaman olduğu gibi pilotların ve takımların
inanılmaz ve heyecan verici mücadelesine ev sahipliği yapacak. Yeni
sezonun sonunda zafer kazanan, Y2K ve F1-50 şampiyonluklarını da elde
edecek.
Formula 1 Dünya Şampiyonası’nın ilk yarışı 1950 yılının Mayıs ayında
İngiltere’nin Silverstone pistinde yapıldı. İngiliz Kraliyet ailesinin
de izlediği yarışta 21 araba start aldı. Yarış için pole pozisyonu
Giuseppe Farina kazanırken yarışı kazanan pilot olarak da Formula 1
tarihine adını yazdırdı. Farina’yı Juan Fagioli ve Reg Panell takip
ettiler. Monako GP’si takvimdeki gelecek GP idi. Yarışı yine bir Alfa
Romeo pilotu olan Juan Fangio kazandı. Böylece Alfa Romeo takımı sezona
hızlı bir başlangıç yaparak Farina ve Fangio ile ikide iki yaptı.
Sezonun üçüncü GP’si olan Indianapolis 500 GP'sinde Kurtis Kraft
Offenhauser takımından Johny Parsons yarışı lider tamamlarken,
İsviçre’de Bremgarten pistinde yapılan sezonun dördüncü GP’sinde
zafere, ilk GP’ye adını şampiyon pilot olarak yazdıran Alfa Romeo
pilotu Giuseppe Farina ulaştı. Böylece Alfa Romeo’ların 1950 yılındaki
üstünlüğü bir kez daha kanıtlanmış oluyordu. 1950 yılında düzenlenen
Belçika ve Fransa GP'sinde zafere yine Alfa Romeo pilotu Juan Fangio
ulaşırken, sezonun son yarışı olan İtalya GP’si öncesinde pilotlar
arasında büyük bir şampiyonluk mücadelesi yaşanıyordu. Fangio’nun 26
takipçisi Fagioli’nin 24 ve Farina’nın da 22 puanı vardı. Monza
pistinde yapılan GP’yi kazanan Farina sezonunu da şampiyon tamamladı.
1951 sezonunun başında Juan Fagioli Alfa Romeo takımından ayrılma
kararı alırken Alfa Romeo takımı, Felice Bonetto ile anlaştı. Bu arada
Alberto Ascari de Ferrari ile anlaşma yenilerken Jose Froilan Gonzalez
ile de anlaştı. 1951 sezonunda Almanya ve İspanya iki yeni ev sahibi
olarak yarış takvimine eklendi ve sekiz zorlu GP’nin yapılacağı sezon
İsviçre’nin Bremgarten pistinde start aldı. Alfa Romeo takımı geçen
sezon bıraktığı yerden devam ediyordu. Yeni sezonun ilk GP’si olan
İsviçre GP'sini birinci tamamlayan Alfa Romeo pilotu Juan Fangio yeni
sezonundaki ilk puanlarını da aldı. Sezonun ikinci yarışı olan
Indianapolis 500 GP’sini geçen sezon kazanan Kurtis Kraft Offenhauser
takımı, bu kez Lee Wallard ile ikinci defa adlarını yazdırdı. Alfa
Romeo pilotları Belçika GP’sinde Farina zafere ulaşırken, Fransa
GP’sinde de Fangio ve Fangioli liderliği paylaşarak, taraftarlarını
tekrar sevince boğdular. Fakat bundan sonra Alfa Romeo için zor günler,
Ferrari takımı için ise güzel günler başlıyordu. Ferrari takımı
İngiltere GP’sini Jose Froilan Gonzalez, Almanya ve İtalya GP’lerini de
Alberto Ascari ile kazanarak sezona heyecan getirdi ve 1951 sezonunun
son GP’si yeni ev sahibi İspanya’da yapıldı. İspanya GP’si öncesinde
Fangio’nun 28, Ascari’nin de 25 puanı vardı. Yarış sonunda gülen taraf
Juan Fangio oldu.
1952 sezonunda Hollanda da yarış takvimine alındı. Sezon yine
İsviçre’de start aldı, Indianapolis 500, Belçika, Fransa, İngiltere,
Almanya, Hollanda GP'lerinden sonra İtalya'da sona erdi. Sezonun ilk
GP'si olan İsviçre GP'sinde zafere Ferrari takımının yeni transferi
Pierro Taruffi ulaştı. Bu yeni sezonun Ferrari takımının sezonu
olacağının işaretiydi. 1952 sezonunda düzenlenen sekiz GP’nin yedisini
kazanan İtalyan takımı sadece Indianapolis 500 GP’sinde birinciliği
Kuzma Offenhauser takımından Troy Ruttmann'a kaptırdı. Kazanılan yedi
GP’nin altısına imza atan Alberto Ascari de sezonu şampiyon olarak
tamamladı.
1953 sezonu Arjantin’de start aldı. Ancak sezon hiç beklenmedik büyük
bir kaza ile başladı. Farina’nın aracıyla kalabalığın arasına girmesi
ve 10 kişinin ölümü ile Formula 1 dünyası ilk büyük şok yaşandı.
Duraklamalarda sonra yarışa geri dönüldü ve Ferrari pilotu Alberto
Ascari kazandı. Sezonun ikinci GP'si olan Indianapolis GP'sini Kurtis
Kraft Offenhauser takımından Bill Vukovich kazanırken. Hollanda,
Belçika, Fransa, İngiltere, Almanya ve İsviçre GP'lerinde Ferrari
takımının üstünlüğü vardı. Hollanda, Belçika, İngiltere ve İsviçre
GP'lerinde Alberto Ascari zafere ulaşırken, Fransa'da Mike Hawthorn,
Almanya'da da Giuseppe Farina birincilik kürsüsüne çıktı. Sezonun son
GP'sini ise bundan sonraki dört yıl fırtına gibi esecek olan Juan
Manual Fangio kazandı. Sezon sonunda Ferrari takımı yedi GP kazanarak
büyük bir başarıya ulaşırken bunun beşinde damalı bayrağı ilk gören
pilot olan Alberto Ascari'de sezonu şampiyon tamamladı. Böylece Formula
1’de Alfa Romeo’nun yerini Ferrari alırken, Formula 1’deki İtalyan
egemenliği de devam ediyordu.
1954 sezonu Arjantin'in Buenos Aires kentinde start aldı. Dokuz zorlu
GP'nin yapılacağı sezonun bu ilk yarışında 1952 dünya şampiyonu ve yeni
sezonun favori isimlerinden Arjantinli pilot Juan Fangio kendi
seyircisi önündeki avantajı kullandı. Yeni sezonla birlikte Formula 1
dünyasında efsaneleşmeye başlayan Juan Manual Fangio, Maserati ile
evinde zafere ulaştı. Sezonun ikinci GP'si olan Indianpolis 500 GP'sini
Kuzma Offenhauser takımından Bill Vukavich kazandı. Indianapolis
GP'sinden sonra yapılan Belçika, Fransa, İngiltere, Almanya, İsviçre,
İtalya ve İspanya GP'lerinden sadece İngiltere GP'sinde Ferrari pilotu
Frolian Gonzales'e, İspanya GP'sinde de yine Ferrari pilotu Mike
Hawthorn'a liderliği kaptıran Juan Manuel Fangio diğer beş GP'de zafere
ulaşarak seyircisinin önünde lider olarak başladığı sezonu şampiyon
olarak bitirerek ikinci dünya şampiyonluğa imza attı.
1955 sezonunda Almanya, İsviçre, Fransa ve İspanya yarış takviminden
çıkarılırken Monako ve Hollanda yarış takvimine eklendi ve yeni sezonda
GP sayısı yediye düştü. Arjantin, Monako, Indianapolis, Belçika,
Hollanda, İngiltere ve İtalya bu sezonda yarış takvimini oluşturan
ülkeler oldu. Sezon, Arjantin'in Buenos Aires kentinde start aldı.
Mercedes Benz pilotu Juan Manuel Fangio evinde yarışmanın avantajını
yine iyi değerlendirerek zafere ulaştı. Bundan sonra düzenlenen Monako
GP'sini ise Ferrari takımından Maurice Trintignant kazandı.
Indianapolis 500 GP'sini Kurtis Kraft Offenhauser takımından Bob
Sweikert kazanırken. Belçika, Hollanda, İngiltere, İtalya GP'lerinden
sadece İngiltere GP'sinde takım arkadaşı Stirling Moss'a geçilen, Juan
Manuel Fangio diğer GP'lerde damalı bayrağı ilk gören pilot olarak
sezon sonunda şampiyonluğa ulaştı. Böylece Juan Manuel Fangio beş yılda
üç kez şampiyon olarak büyük bir başarıya da imza attı.
1956 sezonunda Hollanda yarış takviminden çıkarılırken Fransa ve
Almanya tekrar yarış takvimine eklendi. Bu zorlu sezon öncesinde iki
kez üstüste dünya şampiyonu ünvanını elde eden Fangio, Lancia Ferrari
takımına transfer oldu. Yarış öncesi yapılan sıralama turlarında ilk
sırayı yine evsahibi pilot Juan Manual Fangio kazandı ve sezonun ilk
yarışı olan Arjantin GP'si için start aldı. Yarış içinde en hızlı tur
zamanına da imza atan Fangio yarış sonunda L. Musso ile aynı anda
yarışı tamamladı. Bu sezonun nekadar zorlu ve çekişmeli geçeceğini de
kanıtıydı. Arjantin GP'sinden sonra yapılan Monako GP'sini Maserati
takımından Stirling Moss kazanırken, Indianapolis 500 GP'sini Watson
Offenhauser takımından Pat Flaherty kazandı. Bundan sonra yapılan
Belçika, Fransa, İngiltere ve Almanya GP'lerinde ise Lancia Ferrari
takımının üstünlüğü vardı. Belçika ve Fransa GP'lerini Peter Collins
kazanırken. İngiltere ve Almanya GP'lerinde ise birincilik kürsüsüne
Juan Manual Fangio çıktı. Sezonun son yarışını ise Monako GP'sini
kazanan Stirling Moss kazandı. Fakat bu sonuç Juan Manual Fangio'nun
sezon sonunda şampiyonluğa ulaşmasını engelleyemedi.
1957 sezonunda Belçika yarış takviminden çıkarılırken Pescara yarış
takvimine eklendi. Sezon Arjantin'de başladı Monako, Indianapolis,
Fransa, İngiltere, Almanya, Pescara GP'lerinden sonra İtalya'da sona
erdi. Sezon öncesinde Juan Manual Fangio Maserati takımına transfer
oldu. Yarış öncesi yapılan sıralama turlarında Juan Manuel Fangio yine
en iyi dereceyi yaparak pole pozisyonu kazandı. Yarış sonunda ise
herhangi bir süpriz yaşanmadı ve Fangio lider başladığı yarışı lider
bitirerek vatandaşlarının önünde yeni bir zafere daha imza attı. Yarış
takvimindeki ikinci yarış olan Monako GP'sini de kazanan Juan Fangio
yeni takımında hiç yabancılık çekmiyordu. Sezonun üçüncü yarışı olan
Indianapolis GP'sini Salih Offenhauser takımından Sam Hanks kazandı.
Bundan sonra yapılan Fransa, İngiltere, Almanya, Pescara ve İtalya
GP'lerinde zafer Maserati ve Formula 1'e yeni giren Vanwall takımları
arasında paylaşıldı. Fransa ve Almanya GP'lerini Maserati takımından
Juan Manual Fangio kazanırken. İngiltere GP'sini Tony Brooks ve
Stirling Moss aynı zamanda tamamlayarak liderliği paylaştı. Pescara ve
İtalya GP'lerini ise Stirling Moss lider tamamladı. Böylece Vanwall
takımıda yarış dünyasına yeni bir heyecan getirdi. Sezon sonunda ise
gülen Juan Manuel Fangio oldu. Böylece Fangio üst üste dördüncü ve
toplamda da beşinci şampiyonluğunu kazanarak Formula dünyasına adını
altın harflerle yazdırıyordu.
1958 sezonu için kurallarda yapılan değişiklikler hemen etkisini
gösterdi, katılan takım takım sayısında gözle görülür artış oldu.
İngilizler, İtalyan egemenliğini kırmak için yeni takımlarla GP’lerde
yeraldı. Bir başka değişiklik de Fas, Portekiz gibi yeni ülkeler
şampiyona takvimine eklenmesiyle yaşandı. Hollanda ve Belçika'nında
yarış takvimine yeniden dahil edilmesiyle GP sayısı onbire çıktı.
Arjantin'de başlayan sezon, Monako, Hollanda, Indianapolis, Belçika,
Fransa, İngiltere, Almanya, Portekiz, İtalya GP'lerinden sonra Fas'ta
sona erdi. Yeni sezonun ilk GP'si olan Arjantin GP'sini Cooper Climax
adına yarışan Stirling Moss kazandı. Sezonun ikinci GP'si olan Monako
GP'sini de bir diğer Cooper Climax pilotu Maurice Trintignant kazandı.
Böylece Cooper Climax takımı sezona hızlı bir başlangıç yapmış
oluyordu. Sezonun üçüncü GP'si Hollanda da yapıldı ve zafere Stirling
Moss ulaştı. Ancak Indianapolis 500 GP'sini Salih Offerhauser
takımından Jimmy Bryan kazandı. Sezonun beşinci GP'si ise Belçika'da
yapıldı ve zafere Vanwall takımından Tony Brooks ulaştı. Bundan sonra
yapılan GP'ler ise Vanwall ve Ferrari'ler arasında paylaşıldı. Fransa
GP'sinde Ferrari pilotu Mike Hawthorn zafere ulaşırken, takım arkadaşı
Peter Collins ise İngiltere'de birincilik kürsüsüne çıktı. Almanya,
Portekiz, İtalya ve Fas GP'lerinde Vanwall takımının üstünlüğü vardı.
Almanya ve İtalya'da Tony Brooks zafere ulaşırken, Portekiz ve Fas'ta
damalı bayrağı ilk gören pilot Stirling Moss oldu. Portekiz GP’si bir
başka trajediye sahne oldu. Stuart Lewis-Evans yaptığı kazada feci
şekilde yandı ve hastaneye kaldırıldıktan 6 gün sonra öldü. 1958
yılından itibaren takımlar şampiyonluğu ayrıca değerlendirilmeye
başladı ve ilk şampiyon Vanwall oldu. Pilotlar şampiyonasında ise
zirvede Ferrari takımından Mike Hawthorn vardı.
1959 sezonunda Arjantin, Belçika ve Fas yarış takviminden çıkarılırken,
ABD yarış takvimine eklendi. Monako'da başlayan sezon Indianapolis,
Hollanda, Fransa, İngiltere, Almanya, Portekiz, İtalya GP'lerinden
sonra ABD'de sona erdi. Sezonun ilk GP'sini Cooper Climax takımından
Jack Brabham kazandı. Sezonun ikinci yarışı olan Indianapolis GP'sini
Watson Offenhauser takımından Rodger Ward kazandı. Hollanda GP'sini BRM
takımından Jo Bonnier kazanırken, bundan sonraki GP'ler Ferrari ve
Cooper Climax arasında paylaşıldı. Fransa ve Almanya GP'lerinde zafere
Ferrari takımından Tony Brooks ulaşırken İngiltere GP'sinde Jack
Brabham, Portekiz ve İtalya GP'lerinde Stirling Moss ve son GP olan
Amerika GP'sinde de Bruce McLaren Cooper Climax takımını şampiyonluğa
taşıyan pilotlar oldu. 1959 yılının pilotlar şampiyonluğunu da yine
Cooper Climax takımından Jack Brabham elde etti.